1. خصوصيات سوره منافقون

سوره منافقون، شصت و سومين سوره قرآن و داراى يازده آيه و به اتفاق محدثان و مفسران از سوره هاى مدنى است. مضامين خود سوره نيز بر مدنى بودن آن گواهى مى دهد; زيرا محور سخن در اين سوره، حالات منافقان است.

اين حزب خطرناك پس از مهاجرت پيامبر به مدينه ـ روى عللى كه بعداً شرح خواهيم داد ـ تشكيل شد و پيش از هجرت به هيچ وجه، مسأله اى به نام منافق مطرح نبوده; زيرا گروه منافق، اقليتى ناراضى و غير مؤمن بودند كه از ترس اكثريت، به اسلام تظاهر مى كردند; ولى در دل كافر و مشرك بودند; يعنى ظاهر و باطن آنها يكى نبود و به اصطلاح منافق و دورو بودند و يك چنين وضعيتى جز در مدينه براى مسلمانان پيش نيامده بود.

از بحث هاى حساس و قابل ملاحظه قرآن، آيات مربوط به منافقان است: سرگذشت و كارشكنى و ضررهاى سنگين و فوق العاده آنان، در سوره هاى بقره، آل عمران، نساء، مائده، انفال، توبه، عنكبوت، احزاب، محمد، فتح، مجادله، حديد، حشر و همين سوره بيان شده است. و اگر تمام آيات مربوط به منافقان يك جا گرد آيد و از شأن نزول آيه ها و تاريخ صحيح و بررسى شده اسلام كمك گرفته شود، و همه آنها با ذوق خاصى تنظيم و در قالب واحدى ريخته شود، بسيار مفيد و