اراده آهنين آنها نمى گذارد، ولى منافقى كه نه ايمان دارد و نه هدف، در مواقع حساس به عذرهاى كودكانه توسّل جسته و چنان كه در آيه هشتاد و يكم نقل كرده است، به يكديگر مى گويند:(لا تَنْفِرُوا فِى الْحَرِّ):«در هواى گرم كوچ نكنيد»، گرمى هوا بهانه است و گرنه مطلقاً اين گروه تن پرور، روح جهاد و فداكارى ندارند.

معاويه ياغى، پس از تأسيس حكومت خودمختار در شام، براى تضعيف حكومت مركزى، دستجات غارتگرى به عراق مى فرستاد، تا بدين وسيله روحيه مردم عراق را تضعيف كرده و رخنه اى در حكومت على(عليه السلام) به وجود آورد:

سفيان بن عوف به شهر انبار حمله برد و فرماندار على، حسان بن حسان بكرى را كشت و اموال مردم را تاراج كرد، حتى زيور و خلخال زنان را به عنف از آنها گرفت. خبر به كوفه رسيد. على(ع) در خطبه اى كه مردم را براى جهاد در راه حق دعوت كرده است، به عذرهاى كودكانه برخى از منافقان بى هدف اشاره كرده و مى فرمايد:

«فَإذا أمرتكم بالسير إليهم في أيّام الحرّ قلتم: هذه حَمارّة القيظ، أمهلنا يُسَبِّخْ عنّا الحرّ; وإذا أمرتكم بالسير إليهم في الشتاء، قلتم: هذه صَبارّة القُرّ، أمهلنا ينسلخ عنّا البرد. كلّ هذا فراراً من الحرّ والقُرّ... فأنتم واللّه من السيف أفرّ. يا أشباه الرجال ولا رجال;[1]

هرگاه در فصل تابستان به شما گفتم به جنگ آنها رويد، گفتيد: حالا موقع گرماى شديد است، بگذار تا گرما برطرف شود و چون در وقت زمستان به شما امر نمودم كه براى نبرد آنان بيرون رويد، گفتيد: اكنون هنگام سختى سرماست، صبر كن تا سرما بگذرد! شما كه اين همه عذر