خواهيد خواند، مهم اين است كه هدف آيات مورد بحث را روشن كنيم.

دقت در مفاد آيات به خوبى مى رساند كه اعضاى اين حزب از بىوجدان ترين افراد بودند; زيرا در تمام مجامع دينى حضور به هم مى رساندند و در همه جا به ديانت و ايمان تظاهر مى نمودند و به همين جهت در همه جريان هايى كه به نفع آنها تمام مى شد، بهره كافى از غنايم جنگى مى بردند و در نبردهايى شركت مى كردند كه پيروزى مسلمانان در آن نبرد قطعى بود و چندان نيازى به طى مسافت نداشت. در چنين موارد با مسلمانان به منظور منافع مادى همكارى مى نمودند، ولى در نبردهايى كه به پيمودن راه هاى سخت، آن هم در هواى گرم و سوزان، نياز داشت، هرگز شركت نمىورزيدند. از آن جا كه كوچك ترين علاقه اى به ايمان و اسلام در كار نبود، از سقوط حكومت جوان اسلام كوچك ترين باكى نداشتند. ولى براى حفظ ظاهر، عذرهايى مى آوردند كه از اعتذارهاى قوم موسى دست كمى نداشت. آيه42، براى توضيح همين جريان نازل گرديد و مى رساند كه علت سرپيچى شان اين بود كه راه تبوك دور بوده و منافعى كه آنان به حصول در مدينه يقين داشتند با منافعى كه احتمالاً در جبهه جنگ به دست مى آوردند، اصطكاك داشته از اين رو، نشستن در مدينه را بر خروج ترجيح دادند و اين كه مى گويند: ما قدرت و نيرو نداريم، دروغ مى گويند; زيرا اگر مصمم مى شدند مقدمات مسافرت را آماده مى ساختند، چنان كه در آيه 46 مى فرمايد:(وَ لَوْ أَرادُوا الْخُرُوجَ لأَعَدُّوا لَهُ): «اگر تصميم شركت در جهاد داشتند براى آن لوازمى تهيه مى كردند»، ولى از اوّل خيال سرپيچى از فرمان رسول خدا داشت.

نشانه هاى ايمان و نفاق

آيه هاى 44 و 45 نشانه واضحى براى تشخيص مؤمن از منافق بيان مى كند و