اگر عكس آنچه گفته شد، بر جامعه انسان حكومت كند، عواقب و پى آمدهاى ناگوارى خواهد داشت. اصل ياد شده همان گونه كه بر يك واحد بزرگ اجتماعى مانند يك كشور حاكم است، بر واحدهاى كوچك ترى از قبيل شهر و روستا وحتّى خانواده نيز حكمفرما مى باشد.

در محيط كوچك خانواده، آنگاه كه پدر و مادر و فرزندان از اصول انسانى پيروى كنند، و هر يك وظايف خود را به خوبى انجام دهند، اصل حقوق متقابل را رعايت نمايند و... آرامش و امنيت بر محيط آن خانواده حاكم گرديده و به صورت كانونى آكنده از صفا و يكرنگى و دوستى، تجلّى مى نمايد، در حالى كه اگر اعضاى آن خانواده روش مخالف را در پيش گيرند، محيط آن خانواده به صحنه خشونت و ناامنى و عداوت در مى آيد. اين كليات، در همه جوامع انسانى نمونه هاى فراوانى داشته و دارد.

اصل ياد شده نه تنها بر حيات اجتماعى انسان ـ اعم از بزرگ و كوچك ـ حاكم است، بلكه زندگى فردى انسان نيز محكوم آن مى باشد و هر يك از كارهاى خوب و بد در انديشه و روح انسان تأثير مستقيم مى گذارد و پرهيزكاران و پارسايان كه صفات ويژه اى دارند و از هر نوع كار ناشايسته اى متنفّر و بيزارند، فروتنى، مهربانى، امانت دارى و ديگر صفات والاى انسانى در وجود آنان تجلى نموده[1] و سيماى خوبى و شايستگى در چهره آنان نمودار است، (سيماهُمْ فى وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ )السُّجُودِ) فتح/29) در حالى كه گناهكاران، سيماى ديگر و خوى و روش ديگرى دارند[2](يُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ)