قرآن در آيه معروف به آيه نور[1]، نور خدا را به چراغ پرفروغى تشبيه مى كند كه به سان ستاره فروزان در خانه هايى قرار گرفته كه در آن ها مردانى وارسته، صبح و شام، خدا را تسبيح مى گويند:

((فى بُيُوت أذِنَ اللهُ أنْ تُرفَعَ وَيُذْكَرَ فيها اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيها بِالغُدُوِّ وَالآصالِ...))[2]

«اين چراغ فروزان در خانه هايى (روشن است) كه خدا رخصت داده كه قدر و منزلت آن ها رفعت يابد و نامش در آن ها ياد شود و در آن خانه ها هر بامداد و شامگاهان (انسان هايى) به تسبيح خداوند مى پردازند».

جمله ((يُسَبِّحُ لَهُ فِيها بِالغُدُوِّ)) بيانگر علت رفعت و عظمت اين بيوت است كه در جمله پيش، ((أذِنَ اللهُ أنْ تُرفَعَ))وارد شده است. در آيه بعدى اوصاف عبادت گران آن بيوت را يادآور مى شود و مى فرمايد:

((رِجالٌ لا تُلْهِيهِمْ تِجارَةٌ وَلا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللهِ وَإقامِ الصَّلوةِ وَايتاءِ الزَّكوةِ يَخافُونَ يَوْماً تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالأَبْصارُ))[3](.)

«مردانى كه تجارت و داد و ستد، آنان را از ياد خدا و برپاداشتن نماز و دادن زكات غافل نمى سازد و از روز رستاخيز كه دل ها و ديده ها در آن روز زير و رو مى شود، مى هراسند».

آيه با گويايى خاصى از منزلت بيوتى كه انسان هاى الهى در آن جا، خدا را پيوسته تسبيح و تنزيه مى كنند خبر مى دهد. براى توضيح بيشتر بايد دو مطلب را روشن كرد:

أ. مقصود از بيوت چيست؟

به طور مسلّم مقصود از بيوت، مساجد نيست; بلكه مقصود، بيوت انبيا و اولياى الهى است; زيرا واژه «بيوت» جمع «بيت» به معناى منزل و مسكن است. ابن منظور در كتاب خود مى گويد: «بيت»، منزل مرد و خانه اوست[4]. راغب در مفردات مى گويد: «بيت» پناهگاه انسان است.

افزون بر اين، روايت، مفسر آيه مى باشد. جلال الدين سيوطى از اَنَس بن مالك نقل مى كند كه زمانى كه رسول گرامى(صلى الله عليه وآله)آيه ((فى بُيُوت أذِنَ اللهُ أنْ تُرفَعَ...)) را در مسجد تلاوت كرد فردى از ياران رسول خدا(صلى الله عليه وآله) بلند شد و گفت: مقصود از اين خانه ها چيست؟ پيامبر(صلى الله عليه وآله) فرمود: خانه هاى پيامبران. در اين موقع ابى بكر در حالى كه اشاره به خانه على(عليه السلام) و فاطمه(عليها السلام)مى كرد، پرسيد: اين خانه نيز از همان خانه هاست كه امر بر رفعت و منزلت آنان داده شده است؟ پيامبر(صلى الله عليه وآله) فرمود: «آرى از برترين آن هاست[5]».

روى اين قراين بايد گفت مقصود از بيوت در آيه نور، خانه هاى انبيا و اولياى الهى است كه به علت تسبيح و تنزيه خداوند در آن ها، از منزلت خاصى برخوردارند و خداوند امر كرده است كه در رفعت و منزلت آن ها كوشش شود. حالا اگر اين بيوت، مرقد و مدفن آنان گردد، بايد به حكم آيه مباركه در ترفيع ظاهرى و باطنى آن ها كوشيد.