ولى با اين همه مشكلات، امام از مجاهدت و كوشش باز نايستاد ودرتكامل جنبش علمى ونهضت فرهنگى اسلامى گامهاى بزرگى برداشت وصدها مفسر ودانشمند تربيت نمود كه به عنوان نمونه مى توان از افرادى مانند:

1ـ على بن يقطين

2ـ محمّد ابن ابى عمير

3ـ هشام بن حكم

4ـ هشام بن سالم

5ـ يونس بن عبدالرحمن

نام برد.

در اينجا براى ارزيابى ميزان خفقان واستبداد درعصر امام كاظم (عليه السلام) لازم است به سرگذشت يكى از شاگردان برجسته امام گوش فرا دهيم:

محمد بن ابى عمير ازياران برجسته وشاگردان بلند مقام امام كاظم (عليه السلام) بود. او توانست در مباحثى گوناگون كتاب ورساله بنويسد وچهل ونه جلد كتاب از خود به يادگار بگذارد.

حاكم وقت هارون مى دانست كه اسرار فعاليتهاى سياسى ومبارزات سرى شيعيان واسناد ارتباط آنان با پيشواى هفتم دراختيار محمد بن ابى عمير است. لذا جاسوسانى را گمارد كه فعاليتهاى او را زير نظر بگيرند. سرانجام جاسوسان به هارون گزارش كردند كه اسامى شيعيان عراق در اختيار محمدبن ابى عمير است، ازاين رو محمد به دستور هارون دستگير وزندانى شد وزير فشار قرار گرفت كه اسرار واسامى آنها رافاش سازد. اوحاضر به افشاى اسرار نشد، سرانجام او را لخت كرده و درميان دو چوب قرار دادند وصد تازيانه بر پيكر او نواختند[1].