16. محجورين

(كسانى كه نمى توانند در مال خود تصرف كنند)

(مسأله 1894) بچه اى كه بالغ نشده شرعاً نمى تواند بدون اذن ولى در مال خود تصرف كند و نشانه بالغ شدن يكى از سه چيز است:

اول) روئيدن موى درشت، زير شكم، بالاى عورت.

دوم) بيرون آمدن منى.

سوم) تمام شدن پانزده سال قمرى در مرد و تمام شدن نه سال قمرى در زن.

(مسأله 1895) روئيدن موى درشت در صورت و پشت لب و در سينه و زير بغل و درشت شدن صدا و مانند اينها نشانه بالغ شدن نيست، مگر انسان به واسطه اينها به بالغ شدن يقين كند.

(مسأله 1896) ديوانه و سفيه يعنى كسى كه مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف مى كند يا حاكم شرع او را از تصرف در اموال جلوگيرى كرده باشد نمى توانند در مال خود تصرف نمايند.

(مسأله 1897) كسى كه گاهى عاقل و گاهى ديوانه است، تصرفى كه موقع ديوانگى در مال خود مى كند صحيح نيست.

(مسأله 1898) انسان مى تواند در مرضى كه به آن مرض از دنيا مى رود، هر قدر از مال خود را به مصرف خود و عيال و مهمان و كارهائى كه اسراف شمرده نمى شود برساند و نيز اگر مال خود را به كسى ببخشد يا ارزانتر از قيمت بفروشد يا اجاره دهد صحيح است ولى احتياط آن است كه در بيش از ثلث مال خود تصرف نكند، مگر به اجازه ورثه.