6. خمس

احكام خمس

(مسأله 1448) در هفت چيز خمس واجب مى شود:

اول: منفعت كسب;

دوم: معدن;

سوم: گنج;

چهارم: مال حلال مخلوط به حرام;

پنجم: جواهرى كه به واسطه غوّاصى يعنى فرو رفتن در دريا به دست مى آيد;

ششم: غنيمت جنگ;

هفتم: زمينى كه كافر ذمّى از مسلمان بخرد و احكام اينها مفصّلاً گفته خواهد شد.

1ـ منفعت كسب

(مسأله 1449) هر گاه انسان از تجارت يا صنعت; يا كسب هاى ديگر مالى به دست آورد، چنانچه از مخارج سال خود او و كسانى كه متكفل هزينه زندگى آنها است زياد بيايد، بايد خمس يعنى پنج يك آن را به شيوه اى كه بعداً گفته مى شود، بدهد.

(مسأله 1450) اگر از غير كسب مالى به دست آورد; مثلاً چيزى به او ببخشند واجب است خمس آن را بدهد و همچنين هر نوع درآمدى كه از ناحيه غيركسب به دست بيايد، مثلاً چيزى از طريق وصيت به او برسد و يا مهريه اى كه زن از شوهر مى گيرد، فقط ارثى كه از نزديكان به انسان برسد خمس ندارد.

(مسأله 1451) ارثى كه از نزديكان به انسان برسد خمس ندارد ولى اگر مثلاً با كسى خويشاوندى دورى داشته باشد و نداند چنين خويشى دارد، بايد خمس ارثى را كه از او مى برد. اگر از مخارج سالش زياد بيايد، بدهد.

(مسأله 1452) اگر مالى به ارث به او برسد و بداند كسى كه اين مال از او به ارث رسيده