اين مطلب باعث مىشود به كار خود علاقه و رغبت داشته باشد و بدون نگرانى به پيشواز آن برود.
توصيۀ رسول خدا (ص) به عبدالله بن جحش، هنگام فرستادن وى به كمين كاروان قريش در سال دوّم هجرت ملاحظه شد؛ كه فرمود، پس از معلوم شدن مقصد، [1]هيچ كس را با اكراه وادار به همراهى خود نكند، زيرا ممكن است مردى با اكراه بجنگد، اما اگر به اجبار براى شناسايى فرستاده شود، معلوم نيست اطّلاعات مفيدى براى اعزام كننده گردآورد، بلكه چه بسا اخبار را تحريف كند، يا از آنها بىاعتنا بگذرد، يا دشمن را از اخبار كسانى كه وى را فرستادهاند، آگاه سازد. [2]
ويژگى سوم: راستى و صداقت
عناصر اطّلاعاتى بايد از كسانى باشند كه راستى و صداقت آنها مورد وثوق و اطمينان است. [3]از اينرو، عمر بن خطاب، طى نامهاى به سعد بن ابى وقاص توصيه كرد كه اين صفت در ميان عناصر اطّلاعات نظامى شايع باشد:
«آنگاه كه به سرزمين دشمنت پاى نهادى، ميان او و خودت جاسوسانى بگمار و بايد از عربها يا اهل همان سرزمين، كسانى كه از راستى و صداقتشان مطمئن باشى، نزد تو باشند؛ زيرا خبر دروغگو به تو نفعى نرساند، هرچند در برخى از آنها راست بگويد و نيرنگباز، عليه تو جاسوسى مىكند، نه به نفع تو.» [4]
ابن خلدون از ابوبكر صيرفى اندلسى شاعر، دربارۀ سياست جنگ، چنين نقل مىكند:
[1]- ر. ك: بيهقى، سنن، دار الفكر، ج 1، ص 112؛ ابو محمد عبدالملك بن هشام معافرى، السيرة النبويه، با حاشيهروض الانف، دار االمعرفة للطباعة و النشر،1398 ه. /1978 م، ج 3، ص 18؛ نيشابورى، اسباب النزول، ص 36.
[2] -ابوالعباس احمد بن على قلقشندى (821 ه. -1418) صبح الاعشى فى صناعة الانشاء، مؤسسة المصرية العامه للطباعة و النشر، نسخۀ مصور از چاپ اميريه، مطابع كوستانرماس و شركاء، قاهره، ج 1، ص 123 و ج 10، ص 214، از اين پس هرجا به اين مأخذ رسيديم، اين گونه ارجاع مىدهيم: قلقشندى، صبح الاعشى.
[3]- همان.
[4] -حسن ابراهيم، تاريخ الاسلام السياسى و الدينى و الثقافى و الاجتماعى، ج 1، ص 481-482؛ صلاح نصر، حرب العقل و المعرفة، ص 55؛ بسام العسلى، فن الحرب، ص 43.