بنابراين، رسيدن به مقامات عالى آخرت جز از كانال دنيا ميسور نيست و دنيا بستر تكامل و محلّ بارور ساختن بذر آخرت است. اگر مى‌بينيم در بعضى از آيات و روايات، دنيا مورد نكوهش قرار گرفته، در واقع خود دنيا منظور نيست، بلكه دنيا دوستى و هدف قراردادن دنيا، محكوم و سرزنش شده است و فكر كسانى تخطئه گشته كه مى‌گويند:

«إِنْ هِيَ إِلَّا حَياتُنَا الدُّنْيا نَمُوتُ وَ نَحْيا وَ ما نَحْنُ بِمَبْعُوثِينَ»[1]

زندگانى جز اين چند روزه حيات دنيا بيش نيست كه زنده شده و خواهيم مرد و ديگر برانگيخته نخواهيم شد.

در مقام مقايسه ميان دنيا و آخرت بطور قطع، جهان باقى بر جهان فانى ترجيح دارد و اين رجحان از جهات گوناگونى از قبيل جاودانگى آخرت، زوال ناپذيرى نعمتهاى آن و ...

قابل اثبات است. قرآن مجيد به برترى حيات اخروى تصريح كرده، مى‌فرمايد:

«وَ الْآخِرَةُ خَيْرٌ وَ أَبْقى‌»[2]

آخرت بهتر و پايدارتر است.

در جاى ديگر مى‌فرمايد:

«قُلْ مَتاعُ الدُّنْيا قَلِيلٌ وَ الْآخِرَةُ خَيْرٌ لِمَنِ اتَّقى‌»[3]

بگو كالاى دنيا اندك است و آخرت براى كسى كه تقوا پيشه كند، بهتر است.

محدود ندانستن فراگيرى علم‌

يكى ديگر از ويژگيهاى تعليم و تربيت اسلامى اين است كه تحصيل علم را به زمان، مكان، افراد و طبقه خاصّى محدود نمى‌داند؛

1- از جهت زمان: در بينش اسلامى به دانش اندوزى از گهواره تا گور سفارش شده‌

[1] - مؤمنون( 23)، آيه 37.

[2] - اعلى( 87)، آيه 17.

[3] - نساء( 4)، آيه 77.