از گهواره تا گور دانش بجوييد.

در جاى ديگر نيز مى‌فرمايد:

«اطْلُبُوا الْعِلْمَ وَ لَوْ بِالصّينِ»[1]

علم را فراگيريد، اگر چه در چين [مكانى بسيار دور] باشد.

تلاش و تكاپوى وسيعى كه اسلام در ميدان تعليم و تعلّم دارد، در هيچ جاى ديگر به چشم‌نمى‌خورد؛ چرا كه دين الهى هم، جاهلان را به آموختن واداشته و هم آموزش را بر عالمان، واجب كرده است و به هر دو قشر (دانشمند و دانشجو) سفارش كرده كه هرگز به اندوخته‌هاى خويش بسنده نكنند. حضرت على 7 فرمود:

«عَلَى الْعالِمِ انْ يَتَعَلَّمَ ما لَمْ يَعْلَمْ، وَ يُعَلِّمَ النَّاسَ ما قَدْ عَلِمَ، وَ عَلَى الْمُتَعَلِّمِ انْ يَدْ أَبَ نَفْسَهُ فى‌ طَلَبِ الْعِلْمِ، وَ لا يَمَلَّ مِنْ تَعَلُّمِهِ، وَ لا يَسْتَكْثِرَ ما عَلِمَ»[2]

بر دانشمندا است كه آنچه را نمى‌داند، فراگيرد و آنچه را آموخته، به مردم بياموزد و بر دانشجوست كه خودش را براى طلب علم به زحمت اندازد و از فراگيرى آن خسته نشود و آنچه را فراگرفته زياد نپندارد.

امام خمينى (قدس سره) مى‌فرمايد:

«تعليم و تعلّم عبادتى است كه خداى تبارك و تعالى ما را به آن دعوت فرموده است».[3]

شهيد مطهرى (ره) با اشاره به احاديث مزبور مى‌نويسد:

«علم فريضه‌اى است كه نه از لحاظ متعلم و نه از لحاظ معلم و نه از لحاظ زمان و نه از لحاظ مكان، محدوديت ندارد و اين عاليترين و بالاترين توصيه‌اى است كه مى‌توانسته بشود و شده است».[4]

بنابراين، از ديدگاه اسلام، تعليم و تعلّم، داراى جايگاهى بس بلند و ارزشمند بوده، مقدمه و پايه ترقى و تكامل بشر در تمامى ابعاد مادى و معنوى است.

[1] - بحارالانوار، ج 1، ص 177، بيروت.

[2] - شرح غررالحكم، ج 4، ص 315.

[3] - صحيفه نور، ج 11، ص 121.

[4] - بيست گفتار، ص 217.