از تعليم نيافتن و نادان ماندن است، زيرا جهالت ريشه همه بدبختيهاست».[1]

كنفوسيوس، زندگى راحت را در پرتو علم دانسته، مى‌گويد: «كشورى كه افراد آن از علم و دانش بهره‌مند باشند، ديگر طعم گرسنگى را نچشيده، زندگى راحت و آسوده‌اى خواهند داشت».[2]

اسپينوزا، با تأكيد بر اينكه علم جويى پايه فضيلت است، مى‌گويد:

«كوشش براى كسب دانش، نخستين و يگانه پايه فضيلت است».[3]

آناتول فرانس، دانش را كليد حلّ مشكلات بشر معرفى كرده، مى‌گويد:

«علم و دانش كليدى است كه تمام دربها با آن باز مى‌شود».[4]

اهميت تعليم و تعلّم در اسلام‌

در اسلام توجه ويژه‌اى به مسأله تعليم و تعلّم شده و در آيات و روايات متعددى مورد تأكيد قرار گرفته است. به عنوان نمونه؛ خداوند در نخستين آياتى كه بر رسول اكرم 6 نازل كرده است، از تعليم و مقام معلم بودن خود براى انسان سخن به ميان آورده، مى‌فرمايد:

«عَلَّمَ الْإِنْسانَ ما لَمْ يَعْلَمْ»[5]

[خداوند] به آدمى آنچه را كه نمى‌دانست بياموخت.

در فرهنگ اسلام از يك سو، فراگيرى علم براى مسلمانان- اعم از زن و مرد- واجب شمرده شده است و از سوى ديگر، براى آن حد و مرزى معين نشده است. بدين معنا كه دانش‌اندوزى تا دورترين نقاط جهان و واپسين روزهاى عمر آدمى، امرى لازم شناخته شده است. چنان كه رسول خدا 6 مى‌فرمايد:

«اطْلُبُوا الْعِلْمَ مِنَ الْمَهْدِ الَى اللَّحْدِ»[6]

[1] - دايرة المعارف، مهرداد مهرين، ص 1275.

[2] - رهنمون، غلامحسين ذوالفقارى، ص 544.

[3] - همان.

[4] - همان.

[5] - علق( 96)، آيه 5.

[6] - نهج الفصاحه، ترجمه ابوالقاسم پاينده، ص 64.