چه در پدران و نياكانت عمل نكرده‌اند، دست زنت را بگير و برو.»[1]

از اين حديث استفاده مى‌شود كه قانون وراثت گر چه ممكن و قابل استناد است، ولى احتمال دارد كه عام و فراگير نباشد؛ بدين معنا كه ژنها و عوامل وراثتى، برخى فعال و برخى نيمه‌فعال و حتى خنثى باشند و در بعضى نسلها عمل‌كنند و در بعضى عمل نكنند و ....

و- هماهنگى عوامل وراثتى در پدر و مادر

آيا ژنهاى وراثتى پدر و مادر بطور يكسان در فرزند عمل مى‌كنند يا يكى از آنها فعالتر است؟ پاسخ به پرسش بالا كار چندان آسانى نيست، علاوه بر اينكه از گنجايش اين جزوه نيز برون است. آنچه در اينجا مى‌توان گفت اينكه اگر ژنهاى پدر و مادر يكسو و هماهنگ باشند، تأثير بيشترى خواهد داشت. دقت در مثالهاى زير مطلب را بهتر روشن مى‌سازد:

در جنگ جمل پس از صف‌آرايى دو لشكر در برابر يكديگر امير مؤمنان صلوات‌الله عليه پرچم را به دست فرزندش- محمّد حنفيه- داد و فرمود: به پيش! ولى او در حمله كردن درنگ‌كرد. امام براى بار دوم فرمود: به‌پيش! محمد- كه سخت ترسيده‌بود- اظهارداشت:

اى امير مؤمنان مگر شما رگبار تيرها را نمى‌بينيد كه به سوى ما سرازير است! حضرت امير 7 با شنيدن چنين سخنى- كه توقع آن را نداشت- ضربه محكمى به سينه محمد كوبيد و فرمود: «ادْرَكَكَ عِرْقٌ مِنْ امِّكَ» تو رگى از مادرت دارى! سپس پرچم را از او گرفت و خود آن را برافراشت.[2]

در پيكار صفين، امير مؤمنان 7 مشاهده كرد كه امام حسن مجتبى 7 در جنگيدن كوشاست و خود را به قلب دشمن مى‌زند. امام بر افسرانش فرمود:

«امْلِكُوا عَنى هذَا الْغُلامَ لايَهُدُّنى، فَانَّنى انْفَسُ بِهذَيْنِ- يَعْنِى الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْنَ‌

عَلَيْهِمَاالسَّلامُ- عَلَى‌الْمَوْتِ لِئَلّا يَنْقَطِعَ بِهِمانَسْلُ رَسُولِ‌اللَّهِ صَلَّى‌اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ»[3]

از جانب من اين پسر را حفاظت‌كنيد [تا با شهادتش‌] مرا درهم نكوبد، چرا كه من مرگ را از اين دو- يعنى حسن و حسين 7- دريغ دارم تا با [شهادت‌] آن دو نسل پيامبر 6 قطع نشود.

[1] - وسائل الشيعه، ج 15، ص 218.

[2] - شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحديد، ج 1، ص 243، آل البيت.

[3] - نهج البلاغه، فيض الاسلام، خطبه 198، ص 660.