و به مناسبت از حافظان و كاتبان وحى سخن به ميان مى آيد. 5- رسم الخط و كتابت قرآن: بحثهايى در مورد سرگذشت رسم الخطهاى مختلف قرآن، نسخه شناسى قرآن، تاريخ نقطه گذارى و اعراب گذارى در قرآن. 6- قرائات و تجويد: بحث درباره به وجود آمدن قرائتهاى مختلف و علل آن، بحث از جايز بودن يانبودن اين قرائتها و روش صحيح خوانى قرآن و توضيحاتى پيرامون قرائتهاى هفتگانه و رعايت نكات تجويدى، شامل موارد وقف و ابتدا، انواع ادغام و ... 7- غريب القرآن: مراد از اين بحث، بحث درباره لغات مشكل قرآن و يا برخى از تركيباتى است كه افراد بحسب معلومات و سابقه ذهنى خود، هر يك به نحوى از آن تعبير مى كنند. «1» 8- ناسخ و منسوخ: در مورد اين كه دانسته شود كه چه آياتى، حكم آيات ديگر را نسخ كرده و خود جايگزين آنها شدهاند. 9- اسباب نزول: بيان شرح وقايع و اتفاقهايى است كه آيات به مناسبت آنها نازل شده است. 10- محكم و متشابه: براى شناخت آيات متشابه و ارجاع آنها به آيات محكم است. 11- اعجاز قرآن: بحث پيرامون جهات مختلف معجزهبودن قرآن است چه از لحاظ ادبى و چه از لحاظ پيشگوئيهايى تاريخى، علمى و ... رابطه علوم قرآنى و تفسير برخى از نويسندگان بحثهاى علوم قرآنى، تفسير رانيز از جمله مباحث علوم قرآنى و در عرض ديگر مسائل آن ذكر كردهاند، «2» زيرا تفسير نيز از جمله علومى است كه محور آن قرآن بوده و پيرامون آيات قرآنى به بحث مى نشيند، هرچند اين سخن از اين ديدگاه سخن درستى است، ولى مىتوان ادعا كرد كه تفسير نه تنها در عرض ديگر مباحث علوم