عارفان و عالمان پرهيزگار و شهيدان نيز به ميزان درجۀ تقرّبشان، از ولايت تكوينى برخوردارند.

پس از آشنايى با مفهوم و اقسام ولايت، اينك به تبيين اين مدّعا مى‌پردازيم كه اولاً رزمندگان اسلام از صميم جان به ولايت معصومان (ع) ايمان و اعتقاد راسخ داشتند و ثانياً اين ايمان و اعتقاد توان روحى آنان را در دفاع پرحماسه‌شان افزون مى‌ساخت. براى بيان نقش اين باور عميق و اثرات شگرف آن در افزايش قدرت روحى رزمندگان از طرح چند بحث ناگزيريم:

1-1. محبت و عشق

رزمندگان در برداشتن نخستين گام تولّى كم‌نظير بودند. زيباترين نمونه‌هاى تجلّى عشق و محبّت به اهل‌بيت در دوران هشت سال دفاع مقدّس ظهور يافت. به‌ندرت مى‌توان در ميان آثار به جا مانده از رزمندگان اسلام اعم از دست‌نوشته‌ها، خاطرات، وصيّت‌نامه‌ها و. . . نشانى از محبّت و مودّت آنان به پيامبر اكرم و ذوى‌القرباى كرامش نيافت. رزمندگان اسلام آن‌چنان به اهل‌بيت و معصومان (ع) عشق مى‌ورزيدند كه گويا با شادمانى‌ها و تلخ‌كامى‌هاى آنان دمساز و از نزديك شاهد همۀ سختى‌ها و ستم‌هايى كه در طول تاريخ بر آنان رفته است، بوده‌اند. گويا با پيامبر اكرم (ص) در بدر و احد و خندق و حنين همراه بوده‌اند؛ در جمل و صفين و نهروان در ركاب على (ع) با ناكثين و قاسطين و مارقين جنگيده‌اند؛ مظلوميت جانكاه حضرت زهرا (س) را نظاره‌گر بوده‌اند؛ تنهايى امام حسن مجتبى (ع) را در ميدان كارزار با معاويه شاهد بوده‌اند و از همه مهم‌تر، در بيابان تفتيدۀ كربلا حضور داشته‌اند و شهادت حضرت امام حسين (ع) و فرزندان و ياران باوفايش و نيز نامردمى و زشتى و