5-9.اهميت دادن به افكار عمومى

از جلوه‌هاى روشن روحيه مردمگرايى حاكمان و دولتمردان اهميت دادن به افكار عمومى است.امام على عليه‌السلام در حكم استاندارى مالك معروف به«عهدنامه مالك اشتر»بر ارزش احترام به قضاوت افكار عمومى اشاره مى‌كند:«و بعد،اى مالك اين نكته را نيز بدان كه تو را راهى شهرهايى كرده‌ام كه پيش از تو نيز ستمگران يا دادگستران بر آنها فرمان مى‌رانده‌اند،بى‌گمان مردم كارهاى تو را مى‌نگرند همچنان كه تو در كار زمامداران پيش از خود مى‌نگريستى،و درباره تو همان را مى‌گويند كه تو دربارۀ ديگران مى‌گفتى...پس مى‌بايد عمل صالح پسنديده‌ترين اندوخته‌ات باشد.در اين راستا بر هوس خويشتن خويش مالك باش و از آن چه حلالت نيست خود بر خويش سخت بگير كه چنين خودستيزى عين انصاف است.» [1]

6-9.رعايت حقوق مردم و مدارا با آنان

از راه‌كارهاى كارآمد در ترويج روحيه مردمگرايى احترام به حقوق و مطالبات مردم و رفتار كريمانه با آنان است.ولىّ بزرگ خداوند على عليه‌السلام در سفارشى به گردآورندگان صدقات چنين رهنمود مى‌دهند:«...هرگز مباد كه مسلمانى را بيمناك سازى يا بر[زمين و باغ]او به غير دلخواهش و به زور وارد شوى و گذر كنى،يا از او چيزى بيش‌تر از آن چه حق خدا در مال او است بگيرى.پس هرگاه بر قبيله‌اى وارد شدى،منزل خويش را محل آب آنان قرار ده بى‌آنكه با خانه‌ها و خانواده‌هايشان درآميزى.سپس به سويشان با متانت و وقار پيش برو و ميانشان بايست و پس از سلام-بى‌آنكه در سلام و تعارف با آنان كم‌ترين كوتاهى روا دارى-سخن خود بياغاز....» [2]

حضرت خطاب به برخى از حاكمان تحت امرش فرمان مى‌دهد:«اما بعد،كشاورزان منطقه‌ات‌از خشونت و سختى و بى‌اعتنايى و بى‌صبرى‌ات شكايت كرده‌اند،در رسيدگى به اين ناروايى،نه اينان را شايستۀ نزديكى مى‌بينم كه مشرك‌اند،نه سزاوار راندن و بى‌مهرى،كه به هر حال با ما هم‌پيمانند.» [3]