ژان ژاك روسو مبناى حق دفاع را حفظ حقوق اجتماعى مى‌داند. [1]گروه سومى از حقوقدانان معتقدند كه دفاع در مقابل تعرض ظالمانه نوعى جبران بدى با بدى است. هگل مى‌گويد: «حمله، نفى حق است و دفاع، نفى اين نفى و بنابراين اثبات حق.» [2]گه‌ير ) reyeG( معتقد است كه دفاع پاداش مشروع بدى و زيانى است كه از تعرض توليد مى‌شود و بدين نحو بدى جبران شده و از جبران آن استقرار نظم جامعه نيز تأمين مى‌گردد. [3]

2. تاريخچه دفاع مشروع در حقوق بين‌الملل

تاريخچه دفاع مشروع را مى‌توان به سه مرحله تقسيم كرد.

1-2. دوره باستان

دفاع مشروع حقوق طبيعى انسان بلكه لازمه ادامه حيات هر جاندارى است. بر اساس اين حق از دوران باستان جنگ‌ها را به دو دستۀ جنگ‌هاى مشروع و جنگ‌هاى نامشروع تقسيم كرده‌اند. سيسروس رومى (106-43 ق. م) اولين كسى است كه نظريه جنگ مشروع را مطرح ساخت و توانست در دوران باستان، توسل بى قيد و شرط به زور و جنگ را تا اندازه‌اى محدود كند نظريه جنگ مشروع در اديان الهى از جمله يهود، مسيحيت و اسلام مورد قبول واقع شده است. يهوديان معتقدند كه مردمى برگزيده هستند و تمام جنگ‌هايى كه در جهت منافع ملّت يهود انجام مى‌دهند عادلانه و مشروع است. [4]

نظريه جنگ مشروع، با ظهور دين مسيح و اقتدار و نفوذ روزافزون علماى مسيحيت و شكل‌گيرى «حقوق كليسايى» به اوج تحول خود رسيد. [5]