حد محارب، [1]دفاع، [2]قصاص، [3]موجبات ضمان [4]و. . . صاحب جواهر علاوه بر روايات خاص مربوط به دفاع به يك سرى عموماتى كه دلالت دارند بر لزوم فريادرسى نسبت به افرادى كه مورد تجاوز قرار گرفته‌اند. [5]يا عموماتى كه اعانت ضعيف را بهترين صدقه [6]معرفى كرده استدلال كرده است.

3-2. عقل و فطرت

در حقوق درباره منشأ پيدايش و فلسفه مشروعيت دفاع بحث شده و نظريات متعددى در اين باره ارائه شده است. [7]در فقه به اين مطلب كمتر توجه شده است از تفحص در كتاب‌هاى فقهى بعضى اشاره‌هايى به مطلب به دست آمد. به‌طور اجمال مى‌توان گفت به دو منشأ درباره دفاع در فقه اشاره شده است.

الف) فطرى بودن دفاع:

بعضى از فقيهان بر اين باورند كه دفاع امرى فطرى است، يعنى ريشه در درون و فطرت انسان دارد و مربوط به زمان و مكان يا منطقۀ خاصى نيست. آيةالله سيد عبدالاعلى سبزوارى نوشته است:

دفاع از امور ارتكازى پيش عقلا است، بلكه مى‌توان گفت دفاع از نفس جزو امور فطرى است كه در نهاد هر موجود زنده‌اى گذاشته شده است. [8]

اين گرايش فطرى، چنان بر روح فرد و جامعه تسلّط دارد كه نه تنها شخص يا كشور مورد تجاوز در برابر شخص يا گروه متجاوز، حق دفاع و مقابله به مثل را براى خود محفوظ مى‌داند، بلكه ديگران و وجدان جامعه نيز اين حق را به او مى‌دهند.