در طرف مشرق) پايان وقت نماز براى مختار، و طلوع خورشيد، پايان وقت براى مضطر است، مقابل قول مشهور قرار دارد.(1)

مستحب است نماز صبح پس از اسفار فجر و پيش از اسفار صبح اقامه شود.(2)به قول مشهور، مستحب است حاجى‌ـ جز امام (امير الحاج) ـ پس از اسفار صبح و اندكى پيش از طلوع خورشيد، از مشعر الحرام( --> مشعر)به سمت منى( --> منى)كوچ كند؛ هرچند نبايد پيش از طلوع خورشيد از وادى محسّر( --> وادى محسّر)بگذرد. قول مقابل مشهور، وجوب افاضه( --> افاضه)پس از طلوع خورشيد است.(3)

اسفار چهره:باز بودن چهره زن در نماز افضل است، بلكه پوشاندن آن كراهت دارد.(4)پوشاندن چهره براى زن از محرّمات احرام( --> احرام)و گشودن آن بر وى واجب است؛ هرچند اسدال( --> اسدال)براى او اشكالى ندارد.(5)

اسقاط

اسقاط: افكندن، انداختن.

اسقاط در كلمات فقها با اضافه به برخى عناوين، مانند جنين، تكليف، عقاب و حق به كار رفته است. اسقاط جنين عبارت است از انداختن بچه ناتمام از شكم؛ اسقاط تكليف به معناى برداشته شدن آن پس از ثبوت است، مانند اسقاط تكليف به امتثال( --> امتثال)يا عارض شدن عناوين ثانوى همچون اكراه( --> اكراه)، اضطرار( --> اضطرار)، تقيّه( --> تقيّه)و حرَج( --> قاعده عسر و حرج)؛ اسقاط عقاب در عقاب اخروى به تحصيل اسباب آمرزش، مانند توبه( --> توبه)و شفاعت( --> شفاعت)است و در عقاب دنيوى، همچون حد، اسقاط در مواردى خاص ثابت است، مانند اسقاط حد از پدرى كه فرزندش را كشته و يا با كنيز فرزندش زنا كرده است؛(1)و يا اسقاط امام عليه‌السّلام حد را از كسى كه به موجب حد، چون سرقت يا زنا اقرار نموده است.(2)و اسقاط حق به معناى دست برداشتن از حقّ ثابت براى خود و ناديده گرفتن آن است.

• (1)الإنتصار/ 527 ـ 528
• (1)جواهر الكلام 7/ 160 و 168 ؛ الحدائق الناضرة 6/ 201
• (2)جواهر الكلام 41/ 293 ـ 294 .
• (2)الحدائق الناضرة 6/ 207 ؛ مستمسك العروة 5/ 100
• (3)جواهرالكلام 19/ 98 ؛ الحدائق الناضرة 16/ 456 ـ 459
• (4)الحدائق الناضرة 7/ 142
• (5)جواهر الكلام 18/ 389 ـ 391 .