(--> اجماع محصّل)و منقول(--> اجماع منقول)؛ اجماع تعبّدى(--> اجماع تعبّدى)و مدركى(--> اجماع مدركى)؛ اجماع بسيط(--> اجماع بسيط)و مركّب(--> اجماع مركّب).(3)

اجماع بسيط

اجماع بسيط: اتّفاق همه فقيهان بر حكمى شرعى.

منظور از اجماع بسيط در برابر اجماع مركّب(--> اجماع مركّب)آن است كه همه فقها در يك حكم، يك فتوا داشته باشند، مانند آنكه تمامى فقيهان بر نجاست فضله حيوان حرام گوشت اتّفاق نظر داشته باشند. بيشتر اجماعهاى مطرح در فقه از اين نوع است.

(--> اجماع)

اجماع تعبّدى

اجماع تعبّدى: اجماع بدون مستند معلوم، مقابل اجماع مدركى(-->اجماع مدركى).

اجماع تقديرى

اجماع تقديرى: اجماع بر امرى بر فرض تحقق امرى ديگر.

اجماع تقديرى، مقابل اجماع فعلى (يا تحقيقى) در كلمات اصوليان متأخر به كار رفته است. از موارد كاربرد آن جايى است كه مسئله‌اى در كلمات قدما يا فقهاى عصرى مطرح نشده باشد، ليكن حكم آن به حدّى واضح و روشن باشد كه اگر همه فقها متعرّض مسئله مى‌شدند تنها همان حكم را برمى‌گزيدند، مانند مسئله انسداد طرق علم و علمى كه اصوليان متأخر متعرّض آن شده‌اند. از مقدّمات دليل انسداد، عدم جواز رجوع به اصل برائت در غير احكام قطعى و عدم وجوب احتياط در جميع شبهات است. براى اثبات اين مقدّمه به اجماع اصوليان استدلال شده است؛ درحالى كه اصوليان پيشين از آن بحثى نكرده‌اند. مراد اينان از اجماع، اجماع تقديرى است؛ به اين معنا كه اگر اصوليان پيشين نيز متعرّض مسئله انسداد مى‌شدند، همگى قائل به عدم جواز رجوع به اصل برائت و عدم وجوب احتياط مى‌گشتند.

• (3)اصول الفقه 2/ 87 ـ 106 ؛ الموسوعة الفقهية المُيَسَّرة 1/ 500 ـ 517 .