تذكيه(--> تذكيه)ماهى به زنده گرفتن آن از آب(1)و تذكيه ملخ به گرفتن آن با هر ابزار ممكن است؛(2)ليكن تذكيه ديگر حيوانات ـ چه با ذبح(--> ذبح)در مثل گاو و گوسفند، يا نحر(--> نحر)در شتر و يا صيد در حيوانات وحشى ـ تنها با ابزارى خاص محقق مى‌شود. آلت ذبح يا نحر بايد از جنس آهنِ برنده، مانند كارد باشد، مگر در موارد دسترسى نداشتن به آن و بيم تلف شدن حيوان كه با هر آلت برنده، مانند شيشه، چوب و سنگِ تيز صحيح است.

برخى معاصران در تذكيه به نحو ذبح يا نحر، از جنس آهن بودن آلت را در حال اختيار لازم ندانسته و گفته‌اند: اگر فلزى ديگر همانند آهن، تيز، برنده و محكم باشد كفايت مى‌كند؛ از اين رو، ذبح و نحر با كارد استيل را ـ گرچه به آن آهن نگويند ـ صحيح دانسته‌اند.(3)

در تحقّق تذكيه با دندان و ناخن، هنگام ضرورت اختلاف است؛ نظر اكثر، بلكه مشهور متأخّران، تحقّق آن است.(4)در صحّت ذبح و نحر با ابزار ودستگاههاى برقى جديد با رعايت ساير شرايط اختلاف است.(5)تيز كردن آلت تذكيه پيش از آن مستحب است.(6)

(--> آلات صيد)

آلات جنايت

آلات جنايت: ابزار كشتن و مجروح كردن.

از آن در باب قصاص سخن گفته شده است.

نوع آلت جنايت در عمدى و غيرعمدى بودن جنايت دخالت دارد؛ به اين معنا كه اگر آلت، اغلب موجب قتل مى‌شود ـ مانند چاقو، شمشير، سمّ و سلاح گرم ـ به قول مشهور، قتلى كه به وسيله آن صورت گيرد، قتل عمد است. هرچند ضارب قصد كشتن نداشته باشد؛ امّا اگر آلت، اغلب باعث قتل نمى‌شود، ليكن قتل به طور اتّفاقى به سبب آن واقع گردد ـ مانند زدن با سنگريزه و عصاى سبك ـ در صورتى

• (1)جواهر الكلام 36/ 163
• (2)175
• (3)توضيح المسائل مراجع 2/ 573 م 2594
• (4)جواهر الكلام 36/ 100 ـ 105 ؛ مستند الشيعة 15/ 396 ـ 397
• (5)مقالات فقهية/ 9 ؛ حواريات فقهية/ 221
• (6)جواهر الكلام 36/ 133 .