«هرگاه وضو گرفتن يا ايستادن به هنگام نماز و مانند اينها انسان را شديدا به زحمت بيندازد، مبدل به تيمم و نماز نشسته مى‌شود».

در آيۀ 78 سورۀ حج مى‌خوانيم:

... هُوَ اِجْتَبٰاكُمْ وَ مٰا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي اَلدِّينِ مِنْ حَرَجٍ‌...«... او شما را برگزيد و در دين خود تكليف مشقت بارى براى شما قرار نداد...» حديث معروف پيامبر (ص):

بعثت على الشّريعة السّمحة السّهلة. «من به آيين سهل و آسانى مبعوث شده‌ام» نيز اشاره به همين مطلب است. (ج 636/1-637.)

ح ر د

حرد: (قلم/ 25.)[*]

بر وزن «سرد» به معنى «ممانعت توأم با شدّت و غضب» است.

آيات 17 تا 32 سورۀ قلم، حاكى از ماجراى «باغى» است كه آن باغ در اختيار پير مردى مؤمن قرار داشت. او به قدر نياز از آن بر مى‌گرفت و بقيه را به مستحقان و نيازمندان مى‌داد، اما هنگامى كه چشم از دنيا پوشيد، فرزندانش گفتند: ما خود به محصول اين باغ سزاوارتريم، چرا كه عيال و فرزندان ما بسيارند و ما نمى‌توانيم مانند پدرمان عمل كنيم! و به اين ترتيب تصميم گرفتند تمام مستمندان را كه هرساله از آن بهره مى‌گرفتند محروم سازند، و سرنوشت آنها همان شد كه در آيات مذكور آمده است.

قرآن مى‌گويد «ما آنها را آزموديم، آن زمان كه سوگند ياد كردند كه ميوه‌هاى باغ را صبحگاهان و دور از انظار مستمندان بچينند و هيچ از آن استثنا نكنند» و براى مستمندان چيزى فرونگذارند.

[*]وَ غَدَوْا عَلىٰ حَرْدٍ قٰادِرِينَ‌.«آنها صبحگاهان تصميم داشتند كه با قدرت از مستمندان جلوگيرى كنند» قلم/ 25.