ب‌ل‌د

بَلَد: (بلد/ 1 و 2.)[*]

به معنى «شهر» است و نيز مكان محدودى را گويند كه جمعى در آن ساكن باشند و جمع آن: «بلاد» و «بلدان» است.

بيابان را هم «بلد» ناميده‌اند، زيرا جاى زندگى وحوش است، همچنين مقبره و آرامگاه را «بلد» گفته‌اند، چرا كه جايگاه اموات و مردگان است[**].

خداوند در آيات مورد بحث به اين نام (بلد) سوگند ياد كرده است: «قسم به اين شهر، شهرى كه تو ساكن آن هستى!» سنت قرآن در بسيارى از موارد بر اين است كه بيان حقايق بسيار مهم را با سوگند شروع مى‌كند، سوگندهايى كه خود سبب حركت انديشه و فكر و عقل انسان است، سوگندهايى كه ارتباط خاصى با همان مطلب مورد نظر دارد.

در اين جا نيز براى بيان اين واقعيت كه زندگى انسان در دنيا توأم با درد و رنج است از سوگند تازه‌اى شروع مى‌كند و مى‌فرمايد: «قسم به اين شهر مقدس، شهر مكه»لاٰ أُقْسِمُ بِهٰذَا اَلْبَلَدِ[2]و بعد از آن مى‌فرمايد:

«شهرى كه تو ساكن آن هستى». گرچه در اين آيات نام «مكّه» صريحا

[1]سفينة البحار، ج 531/2 (مادّۀ مدن).

[*]لاٰ أُقْسِمُ بِهٰذَا اَلْبَلَدِ.وَ أَنْتَ حِلٌّ بِهٰذَا اَلْبَلَدِ.«قسم به اين شهر مقدس (مكه)، شهرى كه تو ساكن آن هستى!» بلد/ 1 و 2.

[**] راغب، مفردات، ماده بلد.

(2) «لا» در اين جا «زايده» است و براى تأكيد آمده، البته طبق تفسير ديگرى احتمال دارد «لا» نافيه باشد كه در جاى خود خواهد آمد، در اين زمينه توضيح بيشترى در جلد 25، صفحه 274 تفسير نمونه در آغاز سورۀ قيامت نيز داده شده است.