اسم الکتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه المؤلف : شریعتمداری، جعفر الجزء : 1 صفحة : 177
هرچه
را بخواهد تأخير مىاندازد[1]»
در حقيقت اولين پيمان، مربوط به اطاعت و تسليم در برابر خداست و دومين پيمان مربوط
به مبارزۀ با شرك، و سومين پيمان مربوط به مسئله «بداء» است كه نتيجهاش آن
است كه سرنوشت انسان به دست خود اوست كه با تغيير دادن شرايط مىتواند خود را
مشمول لطف يا عذاب خداوند قرار دهد.
آخرين سخن اين كه روى جهات فوق دانشمندان شيعه گفتهاند هنگامى كه
«بداء» به خداوند نسبت داده مىشود به معنى «ابداء» است، يعنى آشكار ساختن چيزى كه
قبلا ظاهر نبود و پيشبينى نمىشد.
و اما نسبت دادن اين مطلب به شيعه كه آنها معتقدند خدا گاهى از كار
خود پشيمان مىشود يا از چيزى با خبر مىشود كه قبلا نمىدانست اين از بزرگترين
تهمتهاست.
لذا از امامان (ع) نقل شده است كه فرمودند:
من زعم ان الله عز و جل يبدو له فى شىء لم يعلمه أمس فابرءوا منه.
«كسى كه گمان كند براى خدا چيزى امروز آشكار مىشود كه ديروز نمىدانست از او تنفر
و بيزارى جوييد[2]»
(ج 245/10 تا 249.)
«لسان التنزيل» مىنويسد: «بَدو» به معنى «پديد آمدن» و نيز به
معنى «بيابان» است و «مقاييس اللّغه» وجه تسميۀ «بدو» به «بيابان» را ازاينجهت
مىداند كه صحرا و بيابان داراى فضايى باز و گسترده و نيز ظاهر و نمايان است و به همين
دليل براى واژۀ «بدو» در اصل تنها يك معنى قائل است و آن «ظاهر شدن چيزى»
است.
آيۀ مورد بحث، سرزمين كنعان را به «بيابان» (بدو) تعبير كرده
كه اين خود روشنگر تفاوت تمدن مصر نسبت به كنعان بوده است. (ج 80/10، با استفاده
از مآخذ ذكر شده)
(1)اصول كافى، ج 114/1،
سفينة البحار، ج 61/1. (ما بعث اللّه عزّ و جلّ...)
(2) سفينة البحار، ج
61/1.
[*]... وَ جٰاءَ
بِكُمْ مِنَ اَلْبَدْوِ...«(يوسف گفت، خداوند چقدر به من لطف كرد) و شما را
از آن بيابان (كنعان) به اين جا آورد...» يوسف/ 100.
اسم الکتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه المؤلف : شریعتمداری، جعفر الجزء : 1 صفحة : 177