در حقيقت روح پاك مسيح (ع) براثر ارتباط با لوح محو و اثبات، از
حدوث چنين واقعهاى خبر داد، در حالى كه اين حادثه مشروط بود (مشروط به اين كه
مانعى همچون «صدقه» بر سر راه آن حاصل نشود) و چون به مانع برخورد كرد، نتيجه چيز
ديگر شد.
3) در داستان ابراهيم (ع) قهرمان بتشكن، در قرآن مىخوانيم كه او
مأمور به ذبح اسماعيل شد و به دنبال اين مأموريت، فرزندش را به قربانگاه برد، اما
هنگامى كه آمادگى خود را نشان داد «بداء» روى داد و آشكار شد كه اين امر يك امر
امتحانى بوده است تا ميزان اطاعت و تسليم اين پيامبر بزرگ و فرزندش آزموده شود.
4) در سرگذشت موسى (ع) نيز مىخوانيم كه او نسخت مأمور شده بود كه
سى روز قوم خود را ترك گويد و به وعدهگاه الهى براى دريافت احكام تورات برود، ولى
بعداً اين مدّت به مقدار ده روز (براى آزمايش بنى اسرائيل) تمديد شد.
در اين جا اين سؤال پيش مىآيد كه فايدۀ اين بداها چيست؟
پاسخ اين سؤال با توجه به آنچه در بالا ذكر شد، ظاهرا پيچيده نيست، چرا كه گاهى
مسائل مهمّى همانند آزمايش يك شخص يا يك قوم و ملت، و يا تأثير توبه و بازگشت بهسوى
خدا (همان گونه كه در داستان يونس آمده) و يا تأثير صدقه و كمك به نيازمندان و
انجام كارهاى نيك در بر طرف ساختن حوادث دردناك، و مانند اينها، ايجاب مىكند كه
صحنۀ حوادث آينده قبلا طورى تنظيم شود، سپس با دگرگونى شرايط طور ديگر، تا
مردم بدانند سرنوشتشان در دست خودشان است و با تغيير مسير و روش، قادرند سرنوشت
خود را تغيير دهند و اين بزرگترين فايدۀ «بداء» است.
و اگر مىخوانيم كسى كه خدا را به بداء نشناخته است معرفت كامل او
را ندارد، اشاره به همين حقايق است.
لذا در حديثى از امام صادق (ع) مىخوانيم كه فرمود:
«خداوند هيچ پيامبرى را نفرستاد مگر اين كه سه پيمان را از آنها
گرفت: اقرار به بندگى پروردگار، و نفى هرگونه شرك، و اين كه خداوند هرچه را بخواهد
مقدم مىدارد و
[1]بحار الانوار (چاپ
قديم)، ج 131/2، از امالى صدوق.
اسم الکتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه المؤلف : شریعتمداری، جعفر الجزء : 1 صفحة : 176