اسم الکتاب : تحليلى بر دعاهاى انبيا در قرآن المؤلف : خزائلی، محمدعلی الجزء : 1 صفحة : 97
قبل از اين آيه خداوند مىفرمايد پيامبر و گروندگان
به او نبايد براى مشركان هرچند خويشان آنها باشند از خدا طلب آمرزش كنند بعد از
آنكه دانستند اهل دوزخند براستى ابراهيم بسيار اهل دعا و بردبار بود. و در اين آيه
مىفرمايد: ابراهيم هم كه براى پدرش (عمويش) از خدا آمرزش خواست اين نبود مگر به
موجب عهدى كه با او كرده بود و وعدهاى كه به او داده بود كه برايش آمرزش بخواهد بشرط
اينكه او هم ايمان به خدا آورد و از پرستش بت صرفنظر كند و چون براى او مسلّم و
روشن شد كه دشمن خداست از او بيزارى جست.
مرحوم طبرسى مىفرمايد:
«مسلمانان از پيغمبر صلى الله عليه و آله و سلم خواهش
كردند از براى پدرانشان كه به حال كفر مردند استغفار نمايد، اين آيه نازل شد كه
دلالت دارد بر آن كه براى پيامبر و اهل ايمان جايز نيست براى اهل شرك و كفر
استغفار نمايند گرچه خويشانِ نزديك آنان باشند.»[1]
از مجموعه آيات قبل استفاده مىشود چون آمرزش خواهى
نوعى اظهار دوستى و موّدت و دلسوزى به اهل كفر است، براى مسلمانان صحيح نيست و
بايد از آنها بيزارى بجويند و اين در صورتى است كه كفر آنها آشكار بوده و با حال
عناد و تعصّب و اصرار بر باطل از دنيا رفتهاند.
بلى مىتوان گفت جايز است انسان از خداوند بخواهد
گمراهان و كافران را موفق به شناخت و قبول اسلام كند و تا وقتى قابليت براى هدايت
دارند دعا درباره آنان بى فايده نمىباشد. همانطور كه ابراهيم عليه السلام به اميد
هدايت عموى خود كه قول داده بود اسلام بياورد براى او استغفار كرد و وقتى روشن شد
دشمن سرسخت خدا و اهل جهنم مىباشد از او دورى جست. و اين حكايت از روحيه لطف و
عطوفت و مهربانى و دلسوزى و غمخوارى و رقت قلب و بردبارى و بى آزارى آن پيامبرِ
[1]- ابوعلى فضل بن حسن طبرسى، مجمع البيان، ج 5،
پيشين، ص 76.
اسم الکتاب : تحليلى بر دعاهاى انبيا در قرآن المؤلف : خزائلی، محمدعلی الجزء : 1 صفحة : 97