از آن استغفار کرده باز نگردد. کمیل گفت: اگر این کارها را انجام داد آیا توبه حقیقی نموده است؟ امام فرمود: نه! زیرا با این کار هنوز به اصل توبه نرسیده است.

کمیل گفت: اصل و ریشه توبه چیست؟ امام فرمود: استغفار اسمی است که دارای شش معنی است و بعد از استغفار چند چیز لازم است.

1. پشیمانی از گذشته.

2. تصمیم بگیرد به آن گناه به هیچ وجه بر نگردد و عزم راسخ در ترک آن کند.

3. پرداخت حقوق کسانی که از او طلب‌کارند.

4. واجبات فوت شده را قضاء کند.

5. از بین بردن «آب کردن» گوشتی که از حرام بر بدن او روییده است «بواسطه روزه‌داری.»

6. به بدنش بچشاند رنج طاعت را، چنانچه لذت گناه را چشانیده‌ است، با انجام این امور فرد توبه حقیقی نموده است. [1]

3. تصمیم جدی در یاری رساندن به امام حسین7

عده‌ای از مردم کوفه نقل می‌کنند: ما در کاروان زهیر بن قین بودیم، همزمان با بیرون آمدن امام حسین7 از مکه، به سوی کوفه حرکت کردیم، از ترس بنی‌امیه، نمی‌خواستیم باکاروان امام حسین در یک توقّفگاه، توقّف کرده و با آن حضرت ملاقات کنیم. از این رو هر گاه کاروان امام حسین حرکت می‌کرد ما می‌ایستادیم و هر گاه توقّف می‌کرد، ما حرکت می‌کردیم. از قضا در یکی از منزلگاه‌ها به طور اتفاقی، کاروان امام حسین توقّف کرد و ما هم ناچار در آنجا فرود آمدیم.

مشغول خوردن غذا بودیم که ناگهان فرستاده امام حسین وارد شد و سلام کرد و

[1].[389] نهج البلاغة، محمد دشتى‌، ص 379.