1. نقش رهبر در ایجاد وحدت بین اقوام مختلف

روزی يكی از يهوديان به نام شاس بن قيس كه پير‌مرد تاريك ‌دل و معاندی بود، از كنار مسلمانان ‌گذشت. در این حال ديد جمعی از طايفه اوس و خزرج كه سال‌ها با هم در جدال و جنگ خونين بودند در نهايت صفا و صميميّت دور هم نشسته و مجلس انسی را تشکیل داده‌اند و آتش اختلافاتی كه در جاهليت بین آن‌ دو قبیله شعله‌ور بود به كلّی خاموش شده ‌است.

وی از ديدن اين صحنه بسيار ناراحت شد و با خود گفت: اگر اين‌ها تحت رهبری محمّدﷺ به همین روش، پيش بروند، يهود در معرض خطر خواهد بود در اين حال نقشه‌ای کشید. يكی از جوانان يهودی را مأمور کرد كه به جمع آن‌ها برود و حوادث خونين جنگ‌های گذشته اوس و خزرج را در منطقه بُغات يادآوری کند و آن حوادث را پيش چشم آنان مجسّم سازد.

اتفاقاً، اين نقشه با مهارت خاصّی اجرا شد و به دنبال آن بعضی از افراد طايفه اوس و خزرج يكديگر را به تجديد آن صحنه‌ها تهديد كردند. چيزی نمانده بود كه آتشِ خاموش شده گذشته، دوباره شعله‌ور گردد که خبر به پيامبر رسيد. آن حضرت فوراً با جمعی از مهاجران به سراغ آن‌ها آمدند و با اندرز‌های مؤثّر و سخنان تكان دهنده‌ خود آنان را بيدار ساخت.

آنان با شنیدن سخنان آرام‌بخش پيامبر، از تصميم خود برگشتند و سلاح‌ها را بر زمين گذاشته، دست در گردن یکدیگر نهادند و دانستند که اين اتفاق، از نقشه‌های دشمنان اسلام بوده است، صلح و صفا و آشتی، بار ديگر،كينه‌های گذشته را در دل آنان شستشو داد در این هنگام آیه ذیل نازل شد و نسبت به نقشه تفرقه‌افکنی یهودیان به مسلمانان تذکّر داد. (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تُطِيعُوا فَرِيقًا مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ يَرُدُّوكُمْ بَعْدَ إِيمَانِكُمْ كَافِرِينَ) [1]،[2]

[1].[7] جامع البيان، محمد بن جرير الطبري، ج 4 ص .33. سوره آل عمران، آیه100.

[2].[8] ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اگر از برخی از اهل کتاب پیروی کنید، آنان شما را به کفر برمی‌گردانند.