رشید
رضا همچنین معجزات را به دو بخش تکوینی و روحانی
تقسیم میکند. [1]
الف- معجزات تکوینی
معجزات تکوینی معجزاتی
هستند که بر طبق سنتهای الهی متعارف و شناختهشده نیست و
شبیه احکام استثنایی در قوانین حکومتها است مانند معجزات
خدا برای حضرت موسی(ع) که تنها باقدرت خدا صورت گرفته است و حضرت موسی (ع) در آنها هیچ دخالتی
نداشته مگر در آنجایی که خداوند به او دستور داد که دریا
یا سنگ خاره را با چوبدستی خود بزند و همین دو امر، بزرگترین
معجزاتش هستند. معجزات الهی برای حضرت
موسی (ع)، بر قدرت خداوند و اراده او
و اختیارش دلالت بیشتری دارد چراکه با نظام اسباب و مسببات متعارف
فاصلهی زیادی دارد.[2]
ب- معجزات روحانی
بخش دیگری از معجزات بر اساس سنت الهی،
روحانی و غیرمادی است مانند معجزاتی که خدا مسیح را
بدان تأیید کرده که برخلاف سنتهای متعارف نزد مردم صورت گرفته است.[3]
[1] - اگر چه برخی سخنان رشیدرضا
ربطی به عبده ندارد و وی متعهد نیست که لزوما از افکار استادش
پیروی کند اما برای روشن شدن مبانی فکری وی
در تبیین و تشریح سخنان عبده لازم به ذکر است.
[3] -همان، المنار، ج ۱۱، ص ۲۳۴. در معجزات کونیه احتمال
نمی رود که سببی از اسباب متعارف بین مردم مانند ریاضت،
سمت و سوق دادن اراده و یا خواص ماده موثر باشد. معجزات روحانی بر اساس سنت خدا
در عالم ارواح ظاهر شده است. متولی در ادامه می
نویسد:«علی ان هذه الفروق لاتسلم للشیخ رشید – و هو لم یسبق
الیها- ...» سخنان رشیدرضا درمقام مناظره و اقامه دلیل
برای اهل کتاب که درآن برهه غلبه گفتمانی با آنها بود و برای
اثبات وحی محمدی و علو حضرت بر دیگر انبیا (ع) و در مقام جدل به این گونه
سخنان روی آورده است. تامر محمد متولی، منهج الشیخ محمد رشیدرضا
فی العقیده، ص ۷۳۴ .