تحقيق بپذیرد و فروع دين و دستورهاي لازم را از ایشان دريافت نمايد.[1] به‌عبارت‌دیگر معجزه نبوت خاصه و عامه را بدون واسطه و برخی مسائل مانند صدق گفتار پیامبر، قدرت، علم پیامبر، علم و قدرت خداوند ... را باواسطه اثبات می‌کند.

د. اعجاز انبيای الهي گاهي فقط عامل «تغذيه علمي» است و زماني افزون بر صبغه حجّت و استدلال، عامل «تغذيه مادي» نيز می‌باشد؛ چنان‌كه اژدها شدن عصاي موسی كليم (ع) فقط صبغه برهان و اعجاز داشت، ولی تأثير همان عصا بعد از زدن به سنگ، گذشته از كرامت خاص معنوي، عامل تغذيه مادي يهوديان نيز بوده است.[2] چنانچه رشید رضا برای نزول مائده آسمانی، فایده تغذیه جسمی و دینی و روحانی را ذکر می‌کند.[3]

برای ارزیابی دیدگاه عبده، شناخت اقسام معجزه و فاعل معجزه در دیدگاه او لازم است. ازاین‌رو، ابتدا انواع خارق عادت و بعد اقسام معجزه و فاعل معجزه و رابطه معجزه با سنت‌های الهی بیان می‌شود.

‌ 7- انواع خارق عادت

به نظر دانشمندان اسلامی معجزه پدیده خارق عادتی است که از قلمرو تعليم و مسائل فكرى و نظرى بيرون باشد و کار جادوگران و شعبده‌بازان و يا كسانى كه براثر اطلاع از يك سلسله اسرار دقيق علمى، كارهاى خارق‌العاده‌اى را انجام مى‌دهند، معجزه نيست[4].

[1] - عبدالله جوادی آملی، قرآن درقرآن، ص ۱۱۷.

[2] - همان، تسنیم، ج ۴، ص ۶۱۵.

[3] - محمد رشید رضا، المنار، ج ۷، ص۲۵۶.

[4] - ابوالقاسم خویی، کتاب مرزهای اعجاز، ترجمه جعفر سبحانی ،ص۲۹ -۲۷.