عبده مانند برخی متفکران معتزلی قدیم، در پی آن بود تا رویکردی معتدل در عقاید و آموزه‌های دینی ایجاد نماید؛ رویکردی که از تفریط مرجئه و افراط خوارجی در امان بماند.[1]

عبده اتحاد و همبستگی را از مهم‌ترین ارکان اسلام می‌دانست.[2] به نظر محمد عماره مهم‌ترین کاری که محمد عبده انجام داد انتزاع علم کلام از سروصدای فرقه‌های اسلامی و متکلمان پیشین است؛ زیرا بسیاری از اختلاف‌های موجود میان فرقه‌های اسلامی، محصول حزب گرایی و تعصب فرقه‌ها است. وی در بسیاری از مسائل اختلافی ژرف‌نگری کرده است. به‌عنوان‌مثال در موضوع دیدن خدا در جهان آخرت می‌گوید کسانی که منکر دیدن خدایند، برای نفی جاگیر بودن و جهت داشتن خدا، آن را انکار کرده‌اند و کسانی که معتقد به دیدن خدا شده‌اند، این کار را با چشمی جز چشم دنیایی ممکن می‌دانند. بنابراین، آنچه ایشان از آن پرهیز می‌دهند، اینان نیز رعایت می‌کنند.[3]

[1] - روحیه تکفیری خوارج از سویی و روحیه ظلم‌پذیری مرجئه و مجبره، در انحطاط مسلمانان مؤثر و زمینه‌ساز توفیق استعمار در استضعاف مسلمانان بوده است.

[2] - سال‌ها بعد «جماعه التقریب بین المذاهب الاسلامیه» توسط روشنفکران سنی و شیعه برپا و فتوای تاریخی شیخ شلتوت در به رسمیت شناختن مذهب امامیه به‌عنوان مذهب پنجم اسلامی صادر شد.

[3] - مجید مرادی، حرکت‌های اسلامی مصر، پگاه حوزه، مصاحبه با محمد عماره قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. جلد ۱۳. ص ۵ ۷. شاید بتوان نقد عبده بر اعمال ناپسند وهابیت مانند تخریب قبور و تکفیر دیگر مذاهب اسلامی در همین راستا دانست. ر.ک. محمد عماره، الاعمال الکامله للشیخ محمد عبده، ج ۳، ص ۵۶۱