آيا براى غير محل معانى، اشتقاق اسم جايز است يا خير؟ صحيح اين است كه در اين دو مورد جايز است مانند مثالهاى مشهور لابن يعنى شير فروش و تامر يعنى خرما فروش، زيرا اين دو از لبن و تمر اشتقاق يافته‌اند و قائم به لبن و تمر نيستند.

گروهى از اشاعره اشتقاق اسم را براى محل معانى، جايز دانسته‌اند و گفته‌اند كه براى غير محل معانى جايز نيست، اين كه اشتقاق اسم از معانى قائم به محل جايز است مورد اتفاق است، ولى اشاعره براى مختص بودن اشتقاق اسم به محل معانى دليلى نياورده‌اند. امّا دليل ما بر جواز اشتقاق اسم براى غير محل اين است كه در اشتقاق كمترين مشابهت كفايت مى‌كند، زيرا مشتق چيزى است كه با مورد اشتقاق مشابهتى داشته باشد. امّا همين كمترين مشابهت كه سبب جواز اشتقاق اسم براى غير محل شده براى ادعاى اشاعره كافى نيست.

بحث پنجم: مفهوم مشتق مانند راه رونده (ماشى) به معنى چيزى است كه داراى حركت باشد

ولى معناى آن چيز در مفهوم راه رونده (ماشى) نهفته نيست. و اگر مفهوم راه رونده بر شيئى كه داراى حركت است دلالت كند به طريق دلالت التزامى خواهد بود. به اين دليل كه اگر بگويى راه رونده حيوان است، حيوان در مفهوم راه رونده، داخل نيست زيرا حيوان را به دليل خارج راه رونده شناخته‌اى، و اگر از مفهوم راه رونده، حيوان فهميده شود، بايد در تعريف حيوان بگوييم:

حيوان راه رونده، حيوان است و اين سخن بى‌معنايى است.

فصل چهارم: بحثهايى در باره مترادف و تأكيد

بحث اوّل: در ماهيّت و تعريف آن دو است‌

مترادف عبارت است از دو يا چند لفظ مفرد كه به وسيله قرارداد براى معناى واحدى و به لحاظ واحدى، معيّن‌