به فيض برسد زيرا زيادى جمعيت علّت بزرگى است در انفعال نفس و خشيت از خدا و نورانى شدن نفس چنان كه بزودى بيان خواهيم كرد انشاء اللّه.

د- پيامبر خدا (ص) فرموده است: «يك حج نيك بهتر است از دنيا و آنچه در آن است، براى حجّ نيك پاداشى جز بهشت نيست‌ [1]».

ه- رسول خدا (ص) فرمود: «حج گزاران و عمره كنندگان به خدا وارد مى‌شوند و زوّار او هستند، اگر از او چيزى بخواهند به آنها مى‌بخشد و اگر از او طلب آمرزش كنند آنها را مى‌آمرزد و اگر دعا كنند استجابت مى‌كند و اگر شفاعت كنند، شفاعت آنها را مى‌پذيرد [2]».

و- از طريق اهل بيت از پيامبر خدا (ص) روايت شده است كه فرمود:

«بزرگترين گناهكار كسى است كه وقوف در عرفه داشته باشد و گمان كند كه خدا او را نيامرزيده است‌ [3]».

در فضيلت جزئيّات حج اخبار فراوانى است كه بايد از منابع خودش جستجو كرد.

بحث دوّم- آداب دقيق حج‌

و آن ده چيز است:

اول- هزينه مسافرت حج، حلال و دل از تجارت غير خدا خالى باشد. در خبرى كه از طريق اهل بيت نقل شده آمده است كه هر گاه آخر الزّمان فرا رسد مردمى كه به حج مى‌روند چهار دسته خواهند بود: پادشاهان براى خوشگذرانى، ثروتمندان براى تجارت، فقرا براى گدايى و قاريان براى خودنمايى و ريا كارى.

آنچه در خبر آمده است اشاره دارد به بعضى از اغراض دنيوى كه ممكن است به نيّت‌

[2] الحجاج و العمّار وفد اللّه و زوّاره ان سألوه اعطاهم و ان استغفروه غفر لهم و ان دعوه استجاب لهم و ان شفعوا اللّه شفعّهم.

[3] اعظم الناس ذنبا من وقف بعرفة و ظنّ ان لم يغفر له.