شيي و كمال، عقلا نمي تواند معطي آن باشد; پس چگونه ممكن است نفس نبوي كه به خودي خود علوم و معارف قرآن و صور مفصله الفاظ و قالب آنها را كه خود آنها هم علمي از علوم است و نيز صورت ملك را كه هيچيك را در خود نداشته است آن ها را با قوه متخيله و خيال خود پديد آورد؟ تحقق چنين امري مستلزم اجتماع نقيضين و فاعل و قابل و اتحاد قوه و فعل است ; زيرا نفس نبوي از آن جهت كه نسبت به آن امور به خودي خود بالقوه و فاقد و قابل آنها است آنها را ندارد، و از جهت اينكه فاعل و پديد آورنده آنها است و قاعدتا بايد آنها را بالفعل داشته باشد تا بتواند آنها را پديد آورد آنها را دارا مي‌باشد و محال بودن چنين امري، روشن است .

اشكال و جواب

ممكن است گفته شود: نفس پيامبر6 به لحاظ مرتبه اعلاي خود كه مرتبه عقل اوست اعطاء كننده و فاعل آن امور است و به لحاظ مرتبه پائين تر خود كه مرتبه خيال او است گيرنده و قابل آنها مي‌باشد و به واسطه تعدد رتبه اي كه به آن دو لحاظ دارد اجتماع نقيضين و اجتماع فاعل و قابل و اتحاد قوه و فعل لازم نمي آيد.

ولي پاسخ اين است كه : اولا: بنابر اين فرض، قوه متخيله و خيال، خلاق و فاعل آن امور نيست ; و اين خلاف نظر كسي است كه مي‌گويد: "وحي مضمون بي صورت است و پيامبر با خلاقيت قوه