مسائل قسم (سوگند)

مساله 2851- "قسم" بر دو نوع است :

الف - آنكه انسان براي اثبات يا نفي چيزي سوگند ياد كند، مثلا بگويد: "والله چنين بوده" يا "والله چنين نبوده". اين گونه قسمها اگر راست باشد كراهت دارد، و اگر دروغ باشد گناه كبيره است، ولي كفاره ندارد. و اگر براي اينكه خودش يامسلمان ديگري را از شر فرد ظالمي نجات دهد به دروغ سوگند ياد كند اشكال ندارد، بلكه گاهي واجب مي‌شود، ولي اگر مي‌تواند توريه كند و توجه به آن دارد احوط آن است كه توريه نمايد[1].

ب - نوع ديگر قسم آن است كه انسان براي انجام يا ترك كاري در آينده سوگند ياد كند، و به اين وسيله انجام يا ترك آن كار را بر خود واجب گرداند، به عنوان مثال بگويد: "والله اگر به پدر احترام نكنم به فقير صدقه مي‌دهم" يا بگويد:"والله اگر سيگار بكشم يك روز را روزه مي‌گيرم". در اين صورت آن عمل بر او واجب مي‌شود، و اگر از روي عمدمخالفت كند بايد كفاره بدهد. و آنچه در مسائل آينده مي‌آيد مربوط به نوع دوم است .

مساله 2852- قسم صحيح داراي چند شرط است :

1 - كسي كه سوگند ياد مي‌كند بايد بالغ و عاقل باشد و از روي قصد و اختيار قسم بخورد، و اگر مي‌خواهد درباره مال خود سوگند ياد كند بايد سفيه يا محجور نباشد، پس قسم خوردن كودك، ديوانه، سفيه و محجور - نسبت به مال خود - و كسي كه مجبورش كرده اند صحيح نيست، همچنين اگر در حال عصباني بودن بي قصد يا بي اختيار قسم بخورداعتباري ندارد.

2 - كاري كه براي انجام آن سوگند ياد مي‌كند نبايد حرام يا مكروه باشد، همچنين كاري كه براي ترك آن قسم مي‌خوردنبايد واجب يا مستحب باشد. و اگر سوگند ياد كند كه كار مباحي را بجا آورد بايد ترك آن در نظر مردم بهتر از انجام آن نباشد، و نيز اگر قسم بخورد كار مباحي را ترك

---