مسائل جعاله

"جعاله" آن است كه انسان با شخص معيني و يا به طور كلي قرارداد كند در مقابل كاري كه براي او انجام مي‌دهند مال معيني بدهد، مثلا بگويد هركس گمشده مرا پيدا كند ده هزار تومان به او مي‌دهم . به كسي كه اين قرار را مي‌گذارد"جاعل" و به كسي كه عمل را انجام مي‌دهد "عامل" مي‌گويند.

فرق بين "جعاله" و "اجاره" اين است كه اجاره عقد لازم است و پس از قرارداد اجير بايد عمل را انجام دهد و كسي هم كه او را اجير كرده اجرت را به او بدهكار مي‌شود، ولي در جعاله عامل مي‌تواند مشغول عمل نشود و تا عمل را انجام ندهد جاعل بدهكار نمي شود.

مساله 2233- جاعل بايد بالغ و عاقل باشد و از روي قصد و اختيار قرارداد كند و شرعا بتواند در مال خود تصرف نمايد. بنابراين جعاله فرد نابالغ يا ديوانه و يا سفيه بدون اجازه ولي خود و نيز جعاله كسي كه از طرف حاكم شرع ازتصرف در اموالش منع شده صحيح نيست .

مساله 2234- كاري كه جاعل قرارداد كرده بايد غير شرعي و يا غير عقلايي نباشد، بنابراين اگر قرار بگذارد هركس اين ظرف شراب را بنوشد يا فلان كار لغو را انجام دهد فلان مبلغ را دريافت خواهد كرد جعاله صحيح نيست .

مساله 2235- مالي را كه جاعل قرار مي‌گذارد بدهد اگر معين كند - مثلا بگويد هركس فلان كار را انجام دهد اين گوني برنج را به او مي‌دهم - لازم نيست خصوصيات آن را بيان نمايد و مثلا بگويد اين برنج از كجاست و قيمت آن چقدراست، ولي اگر مال را معين نكند - مثلا بگويد هركس فلان كار را انجام دهد يك گوني برنج به او مي‌دهم - بنابراحتياطواجب بايد خصوصيات آن را كاملا بيان نمايد.

مساله 2236- اگر جاعل مبلغ معيني را قرارداد نكند، پس از انجام عمل بايد اجرت عامل را به