مساله 1550- كسي كه كفاره جمع بر او واجب شده است اگر نتواند هم دو ماه روزه بگيرد و هم شصت فقير را سيرنمايد و هم يك بنده آزاد كند، هركدام از آنها را كه ممكن است بايد انجام دهد.

مواردي كه كفاره تكرار مي‌شود

مساله 1551- بنابراحتياط واجب در موارد زير كفاره روزه رمضان تكرار مي‌شود:

1 - اگر از روي عمد در يك روز ماه رمضان چند مرتبه جماع يا استمناء نمايد، كه بنابراحتياط واجب بايد به تعدادجماع يا استمناء كفاره بدهد، ولي اگر چند مرتبه كار ديگري كه روزه را باطل مي‌كند انجام دهد - مثلا چند مرتبه غذابخورد - يك كفاره كافي است .

2 - اگر غير از جماع و استمناء كار ديگري كه روزه را باطل مي‌كند انجام دهد و بعد با همسر خود جماع نمايد، كه بنابراحتياط براي هركدام يك كفاره واجب مي‌شود.

3 - هرگاه از راه حرام جماع كند و بعد با همسر خود جماع نمايد، كه بنابراحتياط واجب يك كفاره جمع و يك كفاره غير جمع بدهد.

مساله 1552- اگر روزه دار جماع و استمناء را كه به واسطه آن كفاره جمع واجب مي‌شود چند بار انجام دهد، بنابراحتياط واجب به تعداد آنها كفاره جمع را تكرار نمايد.

احكام روزه قضا

مساله 1553- اگر ديوانه اي عاقل شود يا كافري مسلمان گردد، قضاي روزه هاي زمان ديوانگي يا كفر بر او واجب نيست، ولي اگر مسلماني كافر شود و دوباره مسلمان گردد قضاي روزه هاي زمان كفر بر او واجب است .

مساله 1554- روزه اي كه از انسان به واسطه مستي ترك شده بايد قضا شود، هرچند چيزي را كه به وسيله آن مست شده براي معالجه خورده باشد، بلكه اگر نيت روزه كرده و مست شده بنابراحتياط واجب بايد آن روزه را تمام كند وقضاي آن را نيز بجا آورد.

مساله 1555- كسي كه براي عذري يا بدون عذر چند روز را روزه نگرفته و بعد در شماره آن شك كرده دو حالت دارد:

الف - اگر شك كند كه چه وقت عذرش برطرف شده بنابراحتياط واجب بايد به احتمال بيشتر عمل كند، مثل كسي كه پيش از ماه رمضان به مسافرت رفته و نمي داند پنجم رمضان از سفر بازگشته يا ششم، چنين شخصي بايد احتياطا شش روز را روزه بگيرد.