مسلم مي‌سازد و..." [1]

اين روايت بر لزوم حكومت در تمام زمانها و مكانها و وجوب اهتمام مردم به تشكيل حكومت و مقدم داشتن آن بر هر كار ديگر به روشني دلالت دارد; نهايت امر اينكه اگر امام و حاكم از جانب خداوند تبارك و تعالي مشخص شده باشد، همان گونه كه ما در مورد ائمه معصومين (ع) معتقديم، واجب است از آنان اطاعت نمود و تسليم آنان بود; و اگر خداي متعال شخص يا اشخاص خاصي را تعيين نكرده باشد، بر مردم لازم است براي خود امام و حاكمي تعيين كنند تا حافظ جامعه و احكام اسلام و آنچه در اين روايت ذكر شده است باشد.

در عصر غيبت نيز بر مردم واجب است براي رتق و فتق امور اجتماعي خود رهبر و امام صالحي را از بين خود انتخاب كنند; زيرا حكم به تعطيل حكومت در عصر غيبت در واقع حكم به تعطيل اسلام است، و اين آن چيزي است كه قطعا خداوند سبحان به آن راضي نخواهد بود.

اين روايت باز بر اين معني دلالت دارد كه امامت از دو طريق منعقد مي‌گردد: يا به وسيله نصب از بالا [ از جانب خداوند تبارك و تعالي توسط پيامبراكرم ] و يا انتخاب از جانب مردم مسلمان . گرچه به حسب رتبه شكل اول بر دوم مقدم است، چنانكه ما در بخش پنجم كتاب به بررسي آن خواهيم پرداخت .

سخني درباره كتاب منسوب به سليم بن قيس

با توجه به اينكه روايت فوق از كتاب سليم بن قيس نقل شده و درباره سليم و كتاب او قضاوتهاي متفاوتي شده است كه براي اهل تحقيق خالي از فايده نيست، به اختصار نقطه نظرهاي علماي رجال را در اين باره متذكر مي‌شويم :

- شيخ طوسي (ره) در فهرست خود مي‌گويد:

"سليم بن قيس هلالي كه به (اباصادق) ملقب بود، داراي كتابي است كه آن را ابن ابي جيد از محمد بن حسن بن وليد از محمد بن ابي القاسم ملقب به ماجيلويه از محمد بن علي صيرفي از حماد بن عيسي و عثمان بن عيسي از ابراهيم بن عمر يمني از سليم بن قيس روايت كرده است ." [2] از اين كلام آشكار مي‌شود كه حماد در موردي اين كتاب را از ابان بدون واسطه و گاهي از وي با واسطه ابراهيم بن عمر يماني روايت كرده است .

- ابن نديم در فهرست خود مي‌نويسد: "من محمد بن اسحاق مي‌گويم : سليم بن

---