و برادر و خواهر ميت ; و با نبودن برادر و خواهر، فرزندان آنان هرچه پايين روند، هركدام به ميت نزديكتر است . و تا يك نفر از دسته دوم هست دسته سوم ارث نمي برند.

دسته سوم - عمو، عمه، دايي و خاله هرچه بالا روند و فرزندان آنان هرچه پايين روند; و تا هنگامي كه يكي از آنان زنده باشند، فرزندان آنان ارث نمي برند. ولي اگر ميت فقط عموي پدري و پسرعموي پدر و مادري داشته باشد و به جز اينها وارث ديگري نداشته باشد، ارث او به پسر عموي پدر و مادري مي‌رسد و عموي پدري ارث نمي برد.

2 - "خويشاوندان سببي"; يعني زوجيت كه به وسيله آن زن و شوهر دائم از يكديگر ارث مي‌برند. زن و شوهر با هر سه دسته و نيز با اقسام ولاء همراه مي‌باشند و به ترتيبي كه در رساله توضيح المسائل آمده ارث مي‌برند.[1]

3 - "ولاء" كه به وسيله آن كسي كه بر ديگري يك نحو ولايت دارد - در صورت نبودن خويشاوندان نسبي - از او ارث مي‌برد; و از جمله اقسام ولاء، "ضمان جريره" و "امامت" مي‌باشد. در ضمان جريره انسان با كسي قرار مي‌گذارد در زندگي كمك انسان و ضامن جنايات او باشد و در عوض از او ارث ببرد. و در امامت نيز امام مسلمين از كسي كه هيچ وارثي ندارد ارث مي‌برد.

تفصيل احكام ارث و چگونگي آن در رساله توضيح المسائل بيان شده است .[2]

لازم به ذكر است تفاوتي كه در احكام ارث ميان زن و مرد گذاشته شده با توجه به نظام مسؤوليت اقتصادي در خانواده است كه در آن مرد وظيفه نفقه يعني تأمين نيازمنديهاي زندگي خويش و زن و فرزندان - اعم از پوشاك، خوراك، مسكن و فراهم كردن شرايط تعليم و تربيت - را برعهده دارد; در حالي كه زن در عين برخورداري از استقلال مالي، وظيفه تأمين نفقه خود را نيز برعهده ندارد.

---