مردم با هم آشنا مي‌شوند و به احتياجات و فرهنگ يكديگر احاطه پيدا مي‌كنند، از خوبي ها و از راههاي زندگي اطلاع پيدا مي‌كنند و موقع برگشتن با دست پر به كشورشان برمي گردند.

همين حقيقت را در روايت ديگري اين طور بيان مي‌كند: "ليتعارفوا" كه روايت هجدهم همين باب است .[1] مي‌گويد: "فجعل فيه الاجتماع من الشرق و الغرب ليتعارفوا" خداوند در حج قرار داده است اجتماع را از شرق و غرب براي اين كه مسلمين با همديگر آشنا شوند و با آداب و فرهنگ و اخلاق و خصوصيات يكديگر آشنايي و آگاهي پيدا كنند.

اينها نكاتي است كه در روايات و اخبار راجع به حج ذكر شده است . اما متأسفانه در شرايط فعلي آنهايي كه ميزبان حج و حامي حرمين شريفين هستند، با تنها چيزي كه سر و كار ندارند آگاهي و رشد مسلمين است . آنها مي‌خواهند فقط تشريفات بي روح و بي خاصيت انجام بشود. اصلا آنها اسلام را طوري به مردم معرفي مي‌كنند كه در آن سياست و اقتصاد و فرهنگ غني وجود نداشته باشد; و اگر چنانچه ملتي بخواهد با ديگران تبادل افكار سياسي يا اقتصادي داشته باشد، مي‌گويند خلاف شئون حج است، در صورتي كه اصلا وضع و قرار حج براي همين معنا بوده است .

حج بزرگترين كنگره جهاني اسلام

من به برادران و خواهراني كه به مكه مي‌روند توصيه مي‌كنم كه سعي كنيد بيش از همه چيز با گروهها و افرادي كه از كشورهاي اسلامي ديگر به حج آمده اند تماس داشته باشيد و از وضع كشور و فرهنگ و از اخلاق آنها استفاده كنيد و به آنها استفاده برسانيد، انقلاب خودتان را به آنها معرفي كنيد تا آنها از انقلاب شما آگاهي پيدا كنند. اين همه تبليغات مسمومي را كه بر ضد اسلام و انقلاب ما در

---