تشريح نظريه سمبليك بودن داستان حضرت آدم (ع)

با اين پنج مقدمه اگر بخواهيم جنبه سمبليك بودن داستان حضرت آدم را بگوييم به اين صورت است : مراد از آدم در اين داستان نفس ناطقه انساني يعني قوه عاقله اوست كه انسانيت انسان به آن وابسته است . پس آدم يعني قوه عاقله و قوه تميز و آن كه ادراك كليات مي‌كند و مي‌تواند با خدا ارتباط داشته باشد و مي‌تواند به مرحله كمال برسد و فاني في الله شود و به مرحله لقاءالله برسد;[1] و مقصود از بهشت همان بهشت معني است كه غرق شدن در درياي معرفت حق و موجودات غيبي است . پس مراد از آدم آن مرحله كامل انساني است كه مرحله قوه عاقله باشد، و مراد از بهشت بهشت معنوي است كه بهشت لقاءالله باشد.

مراد از ملائكه در اين داستان قوايي است كه در عالم و در انسان وجود دارد، ملائكة الله يعني قواي اين عالم . خدا به همه نيروهاي اين عالم از جمله نيروهايي كه در وجود خود انسان هست دستور داده كه مطيع انسان باشند، و سجده ملائكه به معني اطاعت كردن و رام بودن اين نيروها براي انسان است، از جمله نيروها همين نيروهايي است كه در خودمان مي‌باشد، مانند حواس ظاهري و حواس باطني و... قوه مدركه، قوه محركه و... اينها همه مأمورند كه مطيع قوه عاقله باشند، يعني خدا دستور داده كه عقل انسان بايستي فرمانده باشد، و چشم كه قوه باصره است زير فرمان عقل باشد، گوش كه قوه سامعه است زير فرمان عقل باشد و... همين طور كه قرآن مي‌گويد ملائكه همه سجده كردند، يعني تمام قواي شما مطيع قوه عاقله شما

---