اسم الکتاب : درسهايي از نهج البلاغه المؤلف : منتظري، حسينعلي الجزء : 1 صفحة : 333
ميگويم از پدرم است و آنچه ايشان ميگويد از پدرشان است تا برسد
به پيغمبراكرم 6.[1] لذا با استحسانات ظني نمي شود احكام خدا را به دست
آورد.
عوارض سوء قياس در استنباط احكام الهي
در اين رابطه حديثي به سند صحيح در "كافي" و "من لايحضر" نقل شده است .
ابان بن تغلب كه يكي از اصحاب امام باقر و امام صادق (ع) است ميگويد:
به امام صادق (ع) عرض كردم : "ما تقول في رجل قطع اصبعا من اصابع المراءة" اگر
كسي يك انگشت از يك زن ببرد، چه مقدار ديه بايد بدهد؟ حضرت فرمودند:
ده شتر، بعد عرض كردم اگر دو انگشت را ببرد، حضرت فرمود: بيست شتر،
سؤال كردم اگر سه انگشت را ببرد، حضرت فرمود: سي شتر، سؤال كردم اگر چهار
انگشت را ببرد چه مقدار ديه بدهد؟ امام فرمودند: بيست شتر; ابان با تعجب
ميگويد در عراق اين مسأله را براي ما ميگفتند ولي ما ميگفتيم چنين حكمي از
جانب خدا نيست، بلكه از طرف شيطان است ; امام صادق (ع) فرمود: "مهلا يا ابان"
آرام باش اي ابان "هذا حكم رسول الله6" اين كه ميگويم حكم رسول خداست .
بعد حضرت سرش را ذكر فرمودند به اين كه زن تا يك سوم ديه كامل با مرد
هماهنگ است، ولي وقتي از يك سوم ديه بالا رفت ديه زن نصف ديه مرد ميشود.
لذا چون ديه كامل صد شتر است، اگر يك انگشت را ببرند ده شتر ديه دارد و اگر
دو انگشت را ببرند بيست شتر ديه دارد و اگر سه انگشت را ببرند سي شتر ديه
دارد، كه تا اينجا زن و مرد با همديگر يكسانند; ولي وقتي كه به چهار انگشت رسيد
براي مرد چهل شتر ديه دارد، و چون در اينجا از ثلث ديه كامل بالا ميرود براي زن
ديه نصف ميشود و بايد بيست شتر ديه بدهند. بعد حضرت فرمود: "يا ابان انك
[1] وسائل الشيعة، ج 18، ص 58، باب 8 صفات قاضي، حديث 26
اسم الکتاب : درسهايي از نهج البلاغه المؤلف : منتظري، حسينعلي الجزء : 1 صفحة : 333