سازگار نيست . اين هم بيان ديگري است .

اما بياني كه ما عرض كرديم ديگر احتياجي به اين چيزها ندارد، بهتر هم هست . و آن اين است كه ما گفتيم : صرف شئ مكرر نمي شود، واجب الوجود يعني آن هستي كه فقط هستي است و نيستي در ذاتش راه ندارد و حد نداشته باشد. لذا فرض دو بودن در آن ممكن نيست ; براي اين كه اگر دوتا شد اين يكي كمال آن را ندارد آن يكي هم كمال اين را ندارد. پس "ندارد" در ذاتش راه پيدا كرد، لذا مركب شد از وجود و عدم . و فرض ما اين است كه گفته ايم ذات باري تعالي واجب الوجود است ; يعني به طور كلي هستي است و نيستي در ذاتش راه ندارد، و چيزي كه نيستي در ذاتش راه ندارد اصلا مكرر شدن در آن فرض نمي شود.

وحدت خدا چه وحدتي است ؟

بايد دانست اين كه ما توحيد خدا را بحث مي‌كنيم دو مطلب را در نظر داريم : يكي اين كه ما يك خدا داريم و دومي برايش فرض نمي شود، ديگر اين كه اين خدايي هم كه داريم بسيط است و تركيب در ذاتش راه ندارد; براي اين كه اگر جزء داشته باشد مركب از اجزاء مي‌شود. پس توحيد خداوند به دو معناست : يكي اين كه "يك" است و دو نيست، يعني دو برايش فرض نمي شود، ديگر اين كه بسيط است يعني صرف هستي است و مركب نيست، يعني اجزاء ندارد.

در اينجا مناسب است حديث حضرت اميرالمؤمنين (ع) را كه توحيد صدوق نقل كرده نقل كنم، راوي مي‌گويد: يك اعرابي در ايام جنگ جمل آمد در مقابل حضرت اميرالمؤمنين (ع) ايستاد، گفت : يا اميرالمؤمنين "اتقول ان الله واحد؟" تو مي‌گويي خدا يكي است ؟ "قال فحمل الناس عليه" مردم برگشتند و به او گفتند: "يا اعرابي اما تري ما فيه اميرالمؤمنين من تقسم القلب" نمي بيني الان حضرت اميرالمؤمنين (ع) دلش هزار راه مي‌رود، تو حالا آمده اي مسأله توحيد را