و منظمي را ببيند نمي تواند با افكار ماترياليستي آن را توجيه مادي كند و معتقد است كه هوش و فكر مآل انديشي به كار رفته تا آن ساختمان موجود شده است، آيا براي چنين انساني اين نظام باعظمت عالم و حتي فقط نظم و ترتيبي كه در خورشيد و ماه و ستارگان وجود دارد به طوري كه هيچ برخوردي با هم ندارند - در عين حالي كه حركت دارند - كمتر از آن ساختمان است ؟

ما در وجود خودمان حساب كنيم كه مثلا چشم ما تمام ريزه كاريهايي را كه در يك وسيله عكس گرفتن يا در يك ميكروسكوپ يا تلسكوپ به كار رفته است داراست و يك متخصص مناظر و انعكاس و انكسار نور مي‌تواند بفهمد چقدر اين چشم مجهز خلق شده است . همين طور جهاز هاضمه و دافعه و كليه و كبد و ريه كه مثلا ريه چند ميليون حباب دارد كه اينها انبساط و انقباض پيدا مي‌كنند و هوا داخل آنها مي‌شود و خون از قلب به پشت ريه مي‌آيد و بعد ريه باز مي‌شود هوا را مي‌گيرد و اكسيژن هوا را گرفته خون صاف اكسيژن را به قلب مي‌رساند و از آنجا به وسيله رگها به تمام بدن مي‌برد. آيا مي‌توانيم بگوييم همين طور تصادفا اتمها و مولكولها و سلولها به هم چسبيده اند و تصادفا چشم و قلب و ريه را به وجود آورده اند؟

تصادف و حكم عقل و وجدان

آيا اين توجيه مادي فيلسوف ماترياليست براي وجود انسان، حيوانات، گياهان، آسمانها، زمين و ستارگان كه ماده منهاي شعور و فكر و عقل را مبدأ مي‌گيرد و مي‌گويد: اتمها مثلا در انسان تصادفا به صورت سلول و سلولها به صورت اعضاء و اعضاء به صورت جهازات منظم شامه، باصره، سامعه، ذائقه، هاضمه و غيره در آمده، و يا اجزاي وجودي حيوانات و گياهان را ماده بي عقل و شعور اين چنين منظم به وجود آورده است، قابل قبول است ؟ همان گونه كه توجيه مادي در مورد ساختمان مورد اشاره را عقل قبول نمي كند، اين توجيه مادي را نيز قبول