هم آمده است، (مالك يوم الدين) يعني خدا صاحب روز جزاست ; ولي به حسب اصطلاح دين عبارت از برنامه و مقرراتي است كه از طرف خدا براي هدايت افراد بشر تعيين شده . از صاحب مجمع البحرين نقل شده كه : "دين مقررات خدايي است كه براي مردمان عاقل قرار داده شده كه شامل اصول و فروع است"[1] و اين مقررات خدايي بر سه قسم است ; زيرا انسان داراي سه مرحله وجودي است .

مراحل سه گانه وجود انسان

يك مرحله وجود انسان كه نازل است مرحله اعضاء و جوارح مي‌باشد و به اصطلاح مرتبه طبيعت انسان كه شامل چشم و گوش و زبان و دست و پا و... است .

مرحله ديگري كه انسان در آن با حيوانات مشترك است مرحله احساسات و عواطف و غرايزي است كه انسان دارد، مانند شهوت، غضب و ساير غرايز و تمايلات .

مرحله سوم كه مرحله اي كامل و مختص انسان است و حيوانات فاقد آن هستند عقل و ادراك انسان است ; انسان ادراك كليات دارد و مي‌تواند در مسائل فكر كند، صغري و كبري تشكيل بدهد و از آن نتيجه بگيرد.

دين براي كسي است كه اين سه مرحله را دارد. گياهها چون عقل ندارند دين هم ندارند، حيوانات چون عقل و فكر ندارند خدا براي آنها مقررات و قوانيني مقرر نكرده است، ولي انسان كه مآل انديش و داراي عقل و فكر است خداوند براي او دين يعني مجموعه مقرراتي را قرار داده است .

وقتي مقررات كامل است كه هر سه مرحله وجود انسان را در بر گيرد، به همين جهت دين داراي سه مرحله است :

1- قسمت بالاتر دين و آن مرحله اصول عقايد است، از قبيل معارف، شناخت حقايق، نظير خداشناسي، جهان شناسي، شناخت قيامت، شناخت ملائكه و

---