كه در بيابانها و قبرستانها مي‌يابيم و يا به وسيله عمليات حفاري شهرداريها در سطح خاك ظاهر مي‌شوند مدتي جهت آموزش استفاده كنيم و بعد از اتمام كار به يك مركز آموزشي هديه نماييم و يا دفن كنيم ؟

جواب : اگر ثابت شود كه استخوان جسد كافر است مانع ندارد; ولي اگر استخوان جسد مسلمان است جايز نيست و بايد دوباره دفن شود، مگر اينكه حفظ جان مسلمان - هرچند در آينده - متوقف بر استفاده از اين استخوان باشد.

(157) تشريح بدن كسي كه دچار مرگ مغزي شده ولي قلب او هنوز از كار نيفتاده است، چه حكمي دارد؟

جواب : اگر صدق كند كه مرده است حكم ساير اموات را دارد.

تماس با جسد

(158) تشريح جسد مسلمان - در مواردي كه جايز است - اگر پس از تغسيل ميت باشد، تماس با جسد او موجب غسل مس ميت نمي شود; و اگر ميت را غسل نداده باشند، تماس با جسد او در هنگام تشريح، موجب وجوب غسل مس ميت مي‌گردد.

پرداخت ديه

(159) در مواردي كه حفظ جان مسلمانان متوقف بر تشريح بدن مسلمان باشد، بنابر احتياط ديه آن را پرداخت نمايند; و اگر ميت مسلمان را بدون مجوز شرعي تشريح نمايند، براي قطع اعضاي او ديه واجب مي‌شود.

(160) ديه قطع اعضاي ميت مسلمان مانند ديه جنين كاملي است كه روح در آن دميده نشده باشد; پس اگر جنازه مسلماني را سر ببرند يا شكمش را پاره كنند يا كار ديگري را انجام دهند كه اگر زنده بود به جهت آن مي‌مرد، بايد يكصد مثقال شرعي طلاي سكه دار - يعني ‌345/6 گرم طلاي سكه دار - بدهند; و ديه بريدن اعضاي او به نسبت ديه خود اوست ; بنابراين ديه بريدن هر دست يا هر پا پنجاه مثقال شرعي طلا، و ديه بريدن هر انگشت ده مثقال شرعي طلا مي‌باشد.