(414) كساني كه روزه بر آنها واجب نيست عبارتند از:

الف : كسي كه به علت پيري توانايي روزه گرفتن ندارد و يا روزه گرفتن براي او مشقت داشته باشد; ولي در صورت دوم و نيز بنابر احتياط واجب در صورت اول بايد براي هر روز يك مد طعام (حدود 750 گرم مواد خوراكي) به فقير بدهد; هرچند بهتر پرداخت دو مد طعام مي‌باشد; و چنين شخصي اگر بتواند پس از ماه رمضان بدون مشقت روزه هاي خود را قضا كند بنابر احتياط مستحب قضاي آن را بجا آورد.

ب : كسي كه مرضي دارد كه زياد تشنه مي‌شود و توان و تحمل تشنگي را ندارد يا براي او مشقت دارد; و در صورت دوم و بنابر احتياط واجب در صورت اول بايد براي هر روز يك مد طعام به فقير بدهد; و بهتر آن است كه بيشتر از مقدار ضرورت آب نياشامد; و چنانچه بعد بتواند روزه بگيرد بنابر احتياط روزه هايي را كه نگرفته قضا نمايد.

ج : زني كه وضع حمل او نزديك است و روزه براي بچه او زيان دارد يا موجب ضرر براي خود او مي‌شود; و در صورت اول و نيز بنابر احتياط واجب در صورت دوم بايد براي هر روز يك مد طعام به فقير بدهد، و در هر دو صورت بايد روزه هايي را كه نگرفته قضا نمايد.

د: زني كه بچه شير مي‌دهد و شير او كم است - چه مادر بچه باشد يا دايه او، و چه با اجرت شير دهد يا بي اجرت - و روزه براي بچه اي كه شير مي‌خورد يا براي خود او ضرر دارد; و در صورت اول و نيز بنابر احتياط واجب در صورت دوم بايد براي هر روز يك مد طعام به فقير بدهد; و در هر دو صورت بايد روزه هايي را كه نگرفته قضا نمايد; و اگر كسي پيدا شود كه بدون اجرت يا با گرفتن اجرت از پدر يا مادر بچه يا فرد ديگر بچه را شير دهد بنابر احتياط بچه را به او بدهد و روزه بگيرد.

(415) كسي كه عقيده دارد روزه براي او ضرر ندارد، چنانچه روزه بگيرد و پس از مغرب معلوم شود روزه براي او ضرر داشته بايد قضاي آن را بجا آورد.

تجويز پزشك

(416) كسي كه مي‌داند روزه براي او ضرر ندارد - گرچه پزشك بگويد ضرر