مسئله 2259- اگر زمينى را بديگرى واگذار كند كه در آن درخت بكارد و آنچه عمل ميآيد مال هر دو باشد بنابر احتياط لازم معامله باطل است، پس اگر درختها مال صاحب زمين بوده، بعد از تربيت هم مال اوست و بايد مزد كسيكه آنها را تربيت كرده اگر بامر او كار كرده بدهد و اگر مال كسى بوده كه آنها را تربيت كرده، بعد از تربيت هم مال اوست و ميتواند آنها را بكند ولى بايد گودالهائى را كه بواسطه كندن درختها پيدا شده پر كند و اجاره زمين را از روزى كه درختها را كاشته بصاحب زمين بدهد و مالك هم ميتواند او را مجبور نمايد كه درختها را بكند و چنانچه بواسطه كندن درخت، عيبى در آن پيدا شود اگر مالك آنرا كنده باشد، بايد تفاوت قيمت آنرا بصاحب درخت بدهد، و هيچكدام نميتواند ديگرى را مجبور نمايد كه با اجاره يا بدون اجاره؛ درخت را در زمين باقى بگذارد.

كسانيكه نميتوانند در مال خود تصّرف كنند

مسئله 2260- بچه‌اى كه بالغ نشده شرعا نميتواند در مال خود تصرف كند و نشانه بالغ شدن در زن و مرد يكى از سه چيز است: اوّل- تمام شدن پانزده سال قمرى در مرد و نه سال قمرى در زن. دوّم- روئيدن موى درشت زير شكم بالاى عورت.

سوّم- بيرون آمدن منى.

مسئله 2261- روئيدن موى درست در صورت و پشت لب و در سينه و زير بغل و درشت شدن صدا و مانند اينها نشانه بالغ شدن نيست، مگر آنكه انسان بواسطه اينها ببالغ شدن يقين كند.

مسئله 2262- ديوانه و سفيه يعنى: كسيكه مال خود را در كارهاى بيهوده مصرف ميكند و كسيكه بواسطه افلاس حاكم شرع او را از تصرف در مالش منع كرده باشد نميتوانند در مال خود تصرف نمايند.

مسئله 2263- كسيكه گاهى عاقل و گاهى ديوانه است، تصرفى كه موقع ديوانگى در مال خود ميكند صحيح نيست.

مسئله 2264- انسان ميتواند در مرضى كه بآن مرض از دنيا ميرود،