مسئله 2253- معامله مساقاة در بوته خربزه و خيار و مانند اينها صحيح
نيست.
مسئله 2254- درختى كه از آب باران يا رطوبت زمين استفاده ميكند و
بآبيارى احتياج ندارد، اگر بكارهاى ديگر مانند بيل زدن و كود دادن براى زياد شدن
ميوه محتاج باشد، معامله مساقاة در آن صحيح است.
مسئله 2255- دو نفرى كه مساقاة كردهاند، با رضايت يكديگر ميتوانند
معامله را بهم بزنند. و نيز اگر در ضمن خواندن صيغه مساقاة شرط كنند كه هر دو يا
يكى از آنان حق بهم زدن معامله را داشته باشند، مطابق قرارى كه گذاشتهاند؛ بهم
زدن معامله اشكال ندارد و اگر در معامله شرطى كنند و عملى نشود؛ كسى كه براى نفع
او شرط كردهاند، ميتواند معامله را بهم بزند.
مسئله 2256- اگر مالك بميرد، معامله مساقاة بهم نميخورد و ورثهاش
بجاى او هستند.
مسئله 2257- اگر كسيكه تربيت درختها باو واگذار شده بميرد معامله
مساقاة باطل نميشود پس اگر در عقد شرط نكرده باشند كه خودش آنها را تربيت كند؛
ورثهاش بجاى او هستند و چنانچه خودشان عمل را انجام ندهند و اجير هم نگيرند، حاكم
شرع از مال ميت اجير ميگيرد و حاصل را بين ورثه ميت و مالك قسمت ميكند و اگر شرط
كرده باشند كه خود او درختها را تربيت نمايد مالك با مردن او ميتواند معامله را
فسخ كند يا راضى شود كه ورثه او يا كسى كه آنها اجيرش ميكنند درختها را تربيت
نمايد بلى اگر عقد بر خصوص مساقاة بمباشرت واقع شده باشد با مردن او معامله باطل
ميشود.
مسئله 2258- اگر شرط كند كه تمام حاصل براى مالك باشد؛ مساقاة باطل
است و ميوه مال مالك ميباشد و كسيكه كار ميكند نميتواند مطالبه اجرت نمايد ولى اگر
باطل بودن مساقاة به جهت ديگر باشد، اگر كسيكه درختها را تربيت كرده بامر مالك كار
كرده باشد مزد كارش را از مالك طلبكار است.