در اين تعريف شيخ طوسى فقه را دانش به حساب نياورده و گفته فقه چيزى است كه كشف مى‌كند حقيقت تعريف را و آن را مسائلى قرار داده كه بيانگر حكم شرعى عملى هستند، خواه با واقع و حقيقت مطابق باشند، خواه نباشند، بنابراين مسائل اعتقادى از فقه بيرون مى‌شود زيرا حكم شرعى عملى در برابر حكم شرعى اعتقادى است‌[1].

2- جعفر بن حسن حلّى (محقق حلّى)

محقق حلى، صاحب شوايع در معارج الاصول دومين كتاب شيعه در تعريف فقه مى‌نويسد:

«فقه هو جملة من العلم بالأحكام الشرعية العملية مستدلّ على أعيانها ...»

«فقه مجموعه‌اى از دانش احكام شرعى عملى است كه بر هر حكمى دليلى روشن قرار گرفته و مقصود از حكم شرعى، حكمى است كه شرع آن را آورده و يا حكم عقل را تأييد كرده است‌[2]»

[1]- نور الدين شريعتمدارى جزائرى، كارآيى فقه سياسى، قم: فصلنامه علوم سياسى، مؤسسه آموزش عالى باقر العلوم عليه السّلام، شماره 14، تابستان 1380.

[2]- جعفر بن حسن حلى، معارج الاصول، قم: مؤسسه آل البيت، 1403 ق، ص 40.